ေဒဝဒဟဝဂ္ ၁၀၁ – ၁၁၀
မန ၁၀၁: ေဒဝဒဟသုတ္ – At Devadaha [Thanissaro]
မ်က္ေမွာက္ဘဝခံစားရေသာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာခံစားမွုအားလုံးသည္ အတိတ္ကံေၾကာင့္ျဖစ္၍ အက်င့္ျဖင့္ ကံအေဟာင္းတို႔ကို ေပ်ာက္ကင္းေစလ်က္ ကံအသစ္တို႔ကို ေနာက္ထက္မျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ဗုဒၶ၏ကံဝါဒမဟုတ္ ဂ်ိန္းတို႔၏ကံဝါဒျဖစ္ေၾကာင္းကို ေတြ႕ရပါမည္။ ဗုဒၶ၏ကံဝါဒကိုသိလိုပါက ဖတ္သင့္ေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၀၅: သုနကၡတၱသုတ္ – To Sunakkhatta [Thanissaro]
တရားကို အမွန္မရရွိပဲ မိမိကိုယ္ကို အထင္ႀကီးမွုျဖင့္ တရားေပါက္သည္ထင္ေသာ ရဟန္းမ်ား အေၾကာင္းျဖစ္သည္။ တရားကိစၥၿပီးဆုံးၿပီဆို၍ မိမိ၏သီလကို မေစာင့္ေရွာက္ေသာသူသည္ အဆိပ္ခြက္ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာက္ေသာသူ၊ အဆိပ္ရွိေသာေႁမြဆီသို႔ လက္ထိုးေပးေသာသူႏွင့္တူသည္ဟု ဆုံးမထားပါသည္။
မန ၁၀၆: အာေနဥၨသပၸါယသုတ္ – Conducive to the Imperturbable [Thanissaro]
႐ူပ အ႐ူပစ်ာန္တို႔ျဖင့္ နိဗၺာန္ရရွိနိုင္ပုံကို အရွင္အာနႏၵာအား ေဟာၾကားေသာသုတ္ ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၀၇: ဂဏကေမာဂၢလႅာနသုတ္ – The Discourse to Ganaka-Moggallana [Horner]
ရဟန္းတို႔၏ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္တက္ရေသာ သိကၡာစဥ္ လုပ္ငန္းစဥ္ က်င့္စဥ္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
မန ၁၀၈: ေဂါပကေမာဂၢလႅာနသုတ္ – Moggallana the Guardsman [Thanissaro] [Bodhi]
ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီးေနာက္ သံဃာအဖြဲ႕အစည္း မည္ကဲ့သို႔စည္းလုံးစြာေနသည့္အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
မန ၁၀၉: မဟာပုဏၰမသုတ္ – The Great Full-moon Night Discourse [Thanissaro]
ရဟန္းတစ္ပါးက ျမတ္စြာဘုရားကို စြဲလမ္းဖြယ္ခႏၶာငါးပါး (ဥပါဒါနကၡႏၶာ)၊ သကၠာယဒိ႒ိ တို႔ကိုေမးျမန္း ေလၽွာက္ထားေသာသုတ္ျဖစ္ပါသည္။ စြဲလမ္းဖြယ္ခႏၶာငါးပါးကိုသိလိုပါက ေလ့လာဖတ္ရွုသင့္ေသာ တရားေတာ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၁၀: စူဠပုဏၰမသုတ္ – The Shorter Discourse on the Full-moon Night [Thanissaro]
သူယုတ္မာႏွင့္ သူေတာ္ေကာင္းအေၾကာင္းကို ေဟာထားပါသည္။
အႏုပဒဝဂ္ ၁၁၁ – ၁၂၀
မန ၁၁၁: အႏုပဒသုတ္ – One After Another [Thanissaro]
အရွင္သာရိပုၾတာ၏ ႐ူပ အ႐ူပစ်ာန္တို႔ျဖင့္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္တက္ကာ ရဟႏၲာ ဘဝေရာက္ပုံကို ေဟာၾကားထားပါသည္။ ႐ူပ အ႐ူပစ်ာန္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို အေသးစိတ္ ေတြ႕ရပါမည္။
မန ၁၁၃: သပၸဳရိသသုတ္ – A Person of Integrity [Thanissaro]
သူယုတ္မာႏွင့္ သူေတာ္ေကာင္းအေၾကာင္းကို ေဟာထားပါသည္။
မန ၁၁၆: ဣသိဂိလိသုတ္ – The Discourse at Isigili [Piyadassi]
ဣသိဂိလိေတာင္၌ သီတင္းသုံးေနခဲ့ေသာ ပေစၥကဗုဒၶါတို႔၏ အေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၁၇: မဟာစတၱာရီသကသုတ္ – The Great Forty [Thanissaro] [Bodhi]
ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာအက်င့္ျဖစ္ေသာ အရိယာမဂ္ရွစ္ပါးတို႔ တစ္ပါးကိုတစ္ပါး အက်ိဳးျပဳပုံကို ေဟာၾကားထားပါသည္။ အရိယာမဂ္ရွစ္ပါးတို႔ကို နားလည္လိုပါက ေလ့လာသင့္ေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၁၈: အာနာပါနႆတိသုတ္ – Mindfulness of Breathing [Thanissaro] [Bodhi]
အာနာပါန ကမၼ႒ာန္းတစ္ဆယ္ေျခာက္ဆင့္ျဖင့္ သတိပ႒ာန္ ေလးပါး၊ ေဗာဇၥ်င္ခုနစ္ပါးတို႔ကို ျပည့္စုံေစ၍ အရဟတၱမဂ္ အရဟတၱဖိုလ္ ရရွိပုံကို ေဟာၾကားထားပါသည္။
မန ၁၁၉: ကာယဂတာသတိသုတ္ – Mindfulness Immersed in the Body [Thanissaro]
ကာယဂတာသတိ ကမၼ႒ာန္းျဖင့္ အရဟတၱမဂ္ အရဟတၱဖိုလ္ ရရွိပုံကို ေဟာၾကားထားပါသည္။ ကာယဂတာသတိ ကမၼ႒ာန္းက်င့္နည္း အေသးစိတ္ကို သိလိုပါက ဖတ္သင့္ေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
သုညတဝဂ္ ၁၂၁ – ၁၃၀
မန ၁၂၁: စူဠသုညတသုတ္ – The Lesser Discourse on Emptiness [Thanissaro]
အရွင္အာနႏၵာကို သုညတဝိဟာရ အေၾကာင္းကို ေဟာၾကားေသာသုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၂၂: မဟာသုညတသုတ္ – The Greater Discourse on Emptiness [Thanissaro]
အေပါင္းအသင္း အဖြဲ႕အစည္း၌ ေပ်ာ္ပိုက္ေသာ ရဟန္းတို႔ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ အရွင္အာနႏၵာကို ေဟာၾကားေသာသုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၂၅: ဒႏၲဘူမိသုတ္ – The Discourse on the ‘Tamed Stage’ [Horner]
ျမတ္စြာဘုရားက ရဟန္းတို႔ကို သြန္သင္ပုံကို ဆင္ထိန္းဥပမာျဖင့္ ေဟာၾကားထားပါသည္။
မန ၁၂၆: ဘူမိဇသုတ္ – To Bhumija [Thanissaro]
အရိယာမဂ္ကို မွန္ကန္စြာက်င့္ပါက နိဗၺာန္ကို ေတာ့င္တသည္ျဖစ္ေစ မေတာင့္တသည္ျဖစ္ေစ ကိစၥၿပီးပုံကို ေဟာၾကားထားပါသည္။
မန ၁၂၇: အႏု႐ုဒၶသုတ္
အရွင္အႏု႐ုဒၶ က အပၸမာဏ ေစေတာဝိမုတၱိ (Immeasurable deliverance of mind) ႏွင့္ မဟဂၢဳတ္ ေစေတာဝိမုတၱိ ((Exalted deliverance of mind) မတူပုံကို ပဥၶကဂၤ လက္သမားႀကီ:အား ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္သည္။ အရွင္အႏု႐ုဒၶသည္ “ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္ ရွိကုန္ေသာ ငါ၏တပည့္ ရဟန္းတို႔တြင္ အျမတ္ဆုံးရဟန္း(ဧတဒဂၢ) ေပတည္း”ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခ်ီးေျမာက္ေတာ္မူေသာ ရဟန္းျဖစ္သည္။
မန ၁၃၀: ေဒဝဒူတသုတ္ – The Deva Messengers [Thanissaro]
ငရဲျပည္အေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ ေဟာၾကားထားပါသည္။
ဝိဘဂၤဝဂ္ ၁၃၁ – ၁၄၂
မန ၁၃၁: ဘေဒၵကရတၱသုတ္ – The Discourse on the Ideal Lover of Solitude/An Auspicious Day [Ñanananda | Thanissaro]
မနက္ျဖန္ေသမည္ကို မည္သူႀကိဳသိနိုင္မည္နည္း။ အတိတ္ကာလသည္ ၿပီးဆုံး၍ျပန္မရနိုင္၊ အနာဂါတ္ကာလကား မေရာက္ေသး၊ ယခုပစၥဳပၸန္ကာလသည္သာ အေရးႀကီးဆုံးျဖစ္၍ တရားက်င့္ၾကရန္ ဆုံးမေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၃၅: စူဠကမၼဝိဘဂၤသုတ္ – The Shorter Exposition of Kamma/The Shorter Analysis of Action [Ñanamoli | Thanissaro] [Bodhi]
အဘယ္ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ အသက္ရွည္၍ အခ်ိဳ႕အသက္တိုသနည္း၊ အခ်ိဳ႕ ဆင္းရဲ၍ အခ်ိဳ႕ ခ်မ္းသာသနည္း။ မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကံသာေၾကာင့္သာလၽွင္ ျဖစ္ကုန္၏။
မန ၁၃၆: မဟာကမၼဝိဘဂၤသုတ္ – The Great Exposition of Kamma/The Greater Analysis of Action [Ñanamoli | Thanissaro]
သံသရာတစ္ေလၽွာက္ျပဳခဲ့ေသာကံတို႔သည္ ရွုတ္ေထြးလွသည္။ ကံတို႔၏အက်ိဳးဆက္သည္ ၁+၁=၂ ကဲ့သို႔မရွိုးရွင္းပါ။ ဗုဒၶ၏ ကံဝါဒကိုသိလိုပါက ဖတ္သင့္ေသာ သုတ္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား ဆိုလိုေသာ“ကံ”ဟူသည္မွာ ေစတနာႏွင့္တြဲ၍ ျပဳလုပ္ေသာ ကိုယ္၊ႏွုတ္၊စိတ္တို႔၏ အလုပ္ျဖစ္သည္။ အရပ္သုံးစကားျဖစ္ေသာ “ကံေကာင္းျခင္း – Good luck/Chance”တို႔ႏွင့္ မဆိုင္ပါ။
မန ၁၃၇: သဠာယတနဝိဘဂၤသုတ္ – An Analysis of the Six Sense-media [Thanissaro]
အာ႐ုံတခါးေျခာက္ပါး(သဠာယတန) တို႔ကို ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၃၈: ဥေဒၵသဝိဘဂၤသုတ္ – An Analysis of the Statement [Thanissaro]
ျမတ္စြာဘုရား အက်ဥ္းေဟာထားေသာ သိမွု ဝိညာဏ္တို႔၏ အပ၌ မျပန႔္လြင့္ျခင္း အတြင္း၌ မတည္ျခင္း တရားေတာ္ကို အရွင္မဟာကစၥာနက အက်ယ္ရွင္းျပေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။ အရွင္မဟာကစၥာနသည္ “အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေဟာအပ္ေသာ တရားေတာ္၏ အနက္ကို အက်ယ္အားျဖင့္ ေဝဖန္တတ္ေသာ အျမတ္ဆုံးရဟန္း(ဧတဒဂၢ) ေပတည္း”ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခ်ီးေျမာက္ေတာ္မူေသာ ရဟန္းျဖစ္သည္။
မန ၁၄၀: ဓာတုဝိဘဂၤသုတ္ – An Analysis of the Properties [Thanissaro]
ျမတ္စြာဘုရားကို တစ္ခါမၽွ မဖူးျမင္ဖူးဘဲ ၾကည္ညိဳသည့္အေလၽွာက္ ရဟန္းျပဳေသာ အမ်ိဳးသားကို တရားေဟာေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၄၁: သစၥဝိဘဂၤသုတ္ – Discourse on The Analysis of the Truths/An Analysis of the Truths [Piyadassi | Thanissaro] အရွင္သာရိပုၾတာက သစၥာေလးပါးတရားေတာ္ကို အေသးစိတ္ေဟာထားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
သဠာယတနဝဂ္ ၁၄၃ – ၁၅၂
မန ၁၄၃: အနာထပိ႑ိေကာဝါဒသုတ္ – Instructions to Anathapindika/Advice to A Dying Man [Thanissaro | Olendzki (excerpt)]
ေသဆုံးခါနီး အနာထပိဏ္သူေဌးကို အရွင္သာရိပုၾတာက တရားေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၄၆: နႏၵေကာဝါဒသုတ္ – Nandaka’s Exhortation [Thanissaro] [Bodhi]
အရွင္နႏၵက က ရဟန္းမတို႔အား အနိစၥတရားေဟာၾကားေသာ တရားေတာ္ျဖစ္ပါသည္။ အရွင္နႏၵကသည္ “ဘိကၡဳနီမတို႔ကို ဆုံးမကုန္ေသာ ငါ၏တပည့္ ရဟန္းတို႔တြင္ အျမတ္ဆုံးရဟန္း(ဧတဒဂၢ) ေပတည္း”ဟု ျမတ္စြာဘုရား ခ်ီးေျမာက္ေတာ္မူေသာ ရဟန္းျဖစ္သည္။
မန ၁၄၇: စူဠရာဟုေလာဝါဒသုတ္ – The Shorter Exposition to Rahula [Thanissaro] [Bodhi]
ျမတ္စြာဘုရားက အရွင္ရာဟုလာကို ရဟႏၲာ ဘဝေရာက္ရန္ ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၄၈: ဆဆကၠသုတ္ – The Six Sextets [Thanissaro] [Bodhi]
အာ႐ုံေျခာက္ပါးတို႔ကို အနတၱအျဖစ္ရွုနိုင္ရန္ ေဟာၾကားထားေသာ အလြန္အက်ိဳးမ်ားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၄၉: မဟာသဠာယတနိကသုတ္ – The Great Six Sense-media Discourse [Thanissaro] [Bodhi]
အာ႐ုံေျခာက္ပါးတို႔ကို ေကာင္းစြာနားလည္ျခင္းျဖင့္ နိဗၺာန္ေရာက္ပုံကို ေဟာထားေသာ သုတ္ျဖစ္ပါသည္။
မန ၁၅၂: ဣျႏၵိယဘာဝနာသုတ္ – The Development of the Faculties [Thanissaro]
ရဟန္းတို႔၏ ၾကည္ညိဳဖြယ္ဣေျႏၵ အဘယ္သို႔ပြါးမ်ားပုံကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ရဟႏၲာတို႔ မိမိတို႔၏သညာအေပၚ၌ ကၽြမ္းက်င္စြာ ေျပာင္းလဲ ရွုျမင္နိုင္ပုံကို ေတြ႕ရပါမည္။