၁-ပၪၥဘိကၡဳဝတၳဳ
၃၆ဝ။ အကုသိုလ္ မျဖစ္ရန္ စကၡဳဒြါရ၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ ေသာတဒြါရ၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ ဃာနဒြါရ၌ ေစာင့္စည္း ပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ ဇိဝွါဒြါရ၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။
၃၆၁။ ကာယဒြါရ၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ ဝစီဒြါရ၌ ေစာင့္စည္း ပိတ္ဆို႔မႈသည္ေကာင္း၏။ မေနာဒြါရ၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ အလံုးစုံေသာ ဒြါရတို႔၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔မႈသည္ ေကာင္း၏။ အလံုးစုံေသာ ဒြါရတို႔၌ ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔ႏိုင္ေသာ ရဟန္းသည္ ဆင္းရဲအားလံုးမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္၏။
၂-ဟံသဃာတကဘိကၡဳဝတၳဳ
၃၆၂။ အၾကင္သူသည္ လက္ကို ေစာင့္စည္း၏။ ေျခကို ေစာင့္စည္း၏။ ႏႈတ္ကို ေစာင့္စည္း၏။ တစ္ကိုယ္လံုးကို ေစာင့္စည္း၏။ ကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္းမႈ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ကာ တည္ၾကည္ေသာ စိတ္ရွိ၏။ တစ္ေယာက္တည္းေန၍ (ရရသမွ်ျဖင့္) ေရာင့္ရဲႏိုင္၏။ ထိုသူကို ရဟန္းဟူ၍ ဆိုကုန္၏။
၃-ေကာကာလိကဝတၳဳ
၃၆၃။ အၾကင္ရဟန္းသည္ ႏႈတ္ကို ေစာင့္စည္း၏။ ပညာျဖင့္ ဆင္ျခင္၍ ေျပာဆိုေလ့ရွိ၏။ မပ်ံ႕လြင့္ေသာ စိတ္ရွိ၏။ အနက္အဓိပၸါယ္ကိုလည္းေကာင္း၊ပါဠိကိုလည္းေကာင္း ေဟာျပတတ္၏။ ထိုရဟန္းေဟာျပေသာ စကားသည္ ခ်ဳိၿမိန္သာယာ၏။
၄-ဓမၼာရာမေတၳရဝတၳဳ
၃၆၄။ တရားလွ်င္ ေမြ႕ေလ်ာ္ရာရွိေသာတရား၌ ေမြ႕ေလ်ာ္တတ္ေသာတရားကို အဖန္ဖန္ၾကံစည္တတ္ေသာတရားကို အဖန္ဖန္ ေအာက္ေမ့တတ္ေသာ ရဟန္းသည္ သူေတာ္ေကာင္းတရားမွ မဆုတ္ယုတ္။
၅-ဝိေပကၡေသဝကဘိကၡဳဝတၳဳ
၃၆၅။ မိမိရမည့္ လာဘ္လာဘကို (မတရားရွာမွီးေသာအားျဖင့္) စက္ဆုပ္ဖြယ္ မျဖစ္ေစရာ၊ သူတစ္ပါးတို႔၏ လာဘ္လာဘကို မႏွစ္သက္ မေတာင့္တရာ၊ သူတစ္ပါးတို႔၏ လာဘ္လာဘကို ႏွစ္သက္ေတာင့္တေသာ ရဟန္းသည္ တည္ၾကည္မႈ ‘သမာဓိ’ကို မရႏိုင္။
၃၆၆။ ရဟန္းသည္ လာဘ္လာဘနည္းေသာ္လည္း မိမိလာဘ္လာဘကို (မတရား ရွာမွီးေသာအားျဖင့္) အကယ္၍ စက္ဆုပ္ဖြယ္ မျဖစ္ေစခဲ့မူ အသက္ေမြး စင္ၾကယ္၍ မပ်င္းမရိ လုံ႔လရွိေသာ ထိုရဟန္းကို နတ္တို႔သည္ ဧကန္ ခ်ီးမြမ္းကုန္၏။
၆-ပၪၥဂၢဒါယကျဗာဟၼဏဝတၳဳ
၃၆၇။ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္အား နာမ္တရား ႐ုပ္တရားအားလံုး၌ (ငါ ငါ၏ဥစၥာဟု) ျမတ္ႏိုးစြဲလမ္းမႈ မရွိ၊ (ထို) နာမ္႐ုပ္ ပ်က္စီးေသာ္လည္း မစိုးရိမ္၊ ထိုပုဂၢိဳလ္ကို ”ဘိကၡဳ” အစစ္ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
၇-သမၺဟုလဘိကၡဳဝတၳဳ
၃၆၈။ ေမတၱာတရားကို ပြါးမ်ားေလ့ရွိေသာ၊ ျမတ္စြာဘုရားသာသနာေတာ္၌ ၾကည္ညိဳေသာ ရဟန္းသည္ သခၤါရတို႔၏ ၿငိမ္းရာ ၿငိမ္သက္ခ်မ္းေအးေသာ နိဗၺာန္ကို ရႏိုင္၏။
၃၆၉။ ရဟန္း ဤ (ခႏၶာကိုယ္တည္းဟူေသာ) ေလွမွ (မိစၧာဝိတက္ဟူေသာ ေရကို) ပက္ထုတ္ေလာ့၊ ထိုသို႔ ပက္ထုတ္လွ်င္ သင္၏ (ခႏၶာကိုယ္တည္းဟူေသာ) ေလွသည္ လ်င္စြာ သြားႏိုင္လတၱံ႕။ ရာဂေဒါသကို ပယ္ျဖတ္ႏိုင္လွ်င္ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္လတၱံ႕။
၃၇ဝ။ (ေအာက္ပိုင္းသံေယာဇဥ္) ငါးပါးကို ျဖတ္ရာ၏။ (အထက္ပိုင္းသံေယာဇဥ္) ငါးပါးကို စြန္႔ရာ၏။ (သဒၶါစေသာ) ငါးပါးေသာတရားတို႔ကို အလြန္ပြါးရာ၏။ (ေလာဘစေသာ) ၿငိတြယ္ျခင္းငါးပါးမွ လြန္ေျမာက္ေသာ ရဟန္းကို ”သံသရာဝဲၾသဃကို ကူးေျမာက္ၿပီးသူ”ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
၃၇၁။ ရဟန္း (အနိစၥ စသည္ျဖင့္) ႐ႈေလာ့၊ မေမ့ေလ်ာ့လင့္၊ သင္၏ စိတ္ကို ကာမဂုဏ္၌ မေမြ႕ေလ်ာ္ေစလင့္၊ ေမ့ေလ်ာ့၍ သံေတြခဲကို မမ်ဳိလင့္၊ ေလာင္သည္ရွိေသာ္ ဤသို႔ အေလာင္ခံရျခင္းသည္ ဆင္းရဲေလစြဟု မငိုေႂကြးလင့္။
၃၇၂။ ပညာမရွိသူအား (သမာဓိ) စ်ာန္ မရွိ၊ သမာဓိစ်ာန္ မရွိသူအား ဝိပႆနာပညာ မရွိ၊ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္၌ သမာဓိစ်ာန္သည္လည္းေကာင္း၊ ဝိပႆနာပညာသည္လည္းေကာင္း (ရွိ၏)၊ ထိုသူသည္ နိဗၺာန္ႏွင့္ ဧကန္နီးေတာ့၏။
၃၇၃။ ဆိတ္ၿငိမ္ရာအရပ္သို႔ ဝင္ေရာက္၍ ေကာင္းစြာတရားကို ႐ႈမွတ္ေသာ ၿငိမ္သက္ေသာ စိတ္ရွိေသာ ရဟန္းအား လူ (သာမန္)တို႔ႏွင့္ မထိုက္ေသာ ဝိပႆနာ စ်ာန္စေသာတရား၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္းသည္ ျဖစ္၏။
၃၇၄။ ခႏၶာငါးပါးတို႔၏ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းကို သံုးသပ္ဆင္ျခင္တိုင္း သံုးသပ္ဆင္ျခင္တိုင္း ႏွစ္သက္မႈ ‘ပီတိ’ ဝမ္းေျမာက္မႈ ‘ပါေမာဇၨ’ကိုရ၏။ ထိုႏွစ္သက္ ဝမ္းေျမာက္မႈသည္ပင္ တရားမွန္ကို သိေသာ ပညာရွိတို႔အတြက္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းပင္တည္း။
၃၇၅။ ဤသာသနာေတာ္၌ ဣေႁႏၵကို ေစာင့္ထိန္းမႈ (အာဇီဝပစၥယႏွစ္ပါး၌) ေရာင့္ရဲမႈပါတိေမာကၡသီလ၌ ေစာင့္စည္းမႈ (စတုပါရိသုဒၶိသီလ) ေလးပါးသည္ ပညာရွိရဟန္းအတြက္ ထိုနိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္၌ အဦးအစ ျဖစ္၏။
၃၇၆။ စင္ၾကယ္ေသာ အသက္ေမြးျခင္းရွိ၍ မပ်င္းရိေသာ မိတ္ေဆြေကာင္းတို႔ကို ဆည္းကပ္ေလာ့၊ အာမိသ ဓမၼပဋိသႏၴာရႏွစ္ပါးတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေစရာ၏။ က်င့္ဝတ္ သီလတို႔၌ လိမၼာရာ၏။ ထိုဆိုခဲ့ၿပီးေသာ အေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္မႈမ်ားသည္ျဖစ္၍ ဆင္းရဲ၏ အဆံုးကို ျပဳလတၱံ႕။
၈-ပၪၥသတဘိကၡဳဝတၳဳ
၃၇၇။ ရဟန္းတို႔ မုေလးပန္းပင္တို႔သည္ ရင့္ေရာ္ညိႇဳးႏြမ္းကုန္ေသာ ပန္းပြင့္တို႔ကို စြန္႔လႊတ္ဘိသကဲ့သို႔ ဤအတူ သင္တို႔သည္ ရာဂကိုလည္းေကာင္း၊ ေဒါသကိုလည္းေကာင္း စြန္႔လႊတ္ၾကကုန္ေလာ့။
၉-သႏၲကာယေတၳရဝတၳဳ
၃၇၈။ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္သည္ျဖစ္၍ ၿငိမ္သက္ေသာကိုယ္ ၿငိမ္သက္ေသာႏႈတ္ ၿငိမ္သက္ေသာစိတ္ ရွိေသာ ေလာကီစည္းစိမ္ အရွိန္အေစာ္ စသည္ကို ေထြးအန္ၿပီးေသာ ရဟန္းကို ၿငိမ္းေအးေသာ ရဟန္းဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
၁ဝ-နဂၤလကုလေတၳရဝတၳဳ
၃၇၉။ ရဟန္း မိမိကိုယ္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ ေစာေၾကာစစ္ေဆးေလေလာ့၊ မိမိကိုယ္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ ဆင္ျခင္ေလေလာ့၊ မိမိကိုယ္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ ေစာင့္ေရွာက္သည္ျဖစ္၍ သတိရွိေသာ သင္သည္ ခ်မ္းသာစြာ ေနရလတၱံ႕။
၃၈ဝ။ မိမိသည္သာလွ်င္ မိမိကိုးကြယ္ရာ ျဖစ္၏။ တစ္ပါးေသာသူသည္ အဘယ္မွာ ကိုးကြယ္ရာ ျဖစ္ႏိုင္အံ့နည္း? မိမိသည္သာလွ်င္ မိမိ၏ လဲေလ်ာင္းရာ ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမင္းကုန္သည္သည္ အမ်ဳိးေကာင္းျမင္းကို ေစာင့္ေရွာက္သကဲ့သို႔ မိမိကိုယ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ေလေလာ့။
၁၁-ဝကၠလိေတၳရဝတၳဳ
၃၈၁။ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္၌ ၾကည္ညဳိျမတ္ႏိုး၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္းမ်ားေသာ သခၤါရတို႔၏ၿငိမ္းရာ ၿငိမ္သက္ခ်မ္းေျမ႕ေသာ နိဗၺာန္ကို ရရာ၏။
၁၂-သုမနသာမေဏရဝတၳဳ
၃၈၂။ အၾကင္ရဟန္းသည္ ငယ္ရြယ္ေသာ္လည္း ျမတ္စြာဘုရားသာသနာေတာ္၌ စင္စစ္ လုံ႔လႀကိဳးကုတ္အားထုတ္၏။ ထိုရဟန္းသည္ တိမ္တိုက္မွ လြတ္ေသာ လမင္းကဲ့သို႔ ဤေလာကကို ထြန္းလင္းေတာက္ပေစ၏။
ႏွစ္ဆယ့္ငါးခုေျမာက္ ဘိကၡဳဝဂ္ ၿပီး၏။