မဟာသတိပ႒ာနသုတ္

၁ဝ၅။ အကြၽႏု္ပ္သည္ ဤသို႔ ၾကားနာခဲ႔ရပါသည္ – အခါတစ္ပါး၌ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကု႐ုတိုင္း ကမၼာသဓမၼမည္ေသာ နိဂံုး၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟန္းတို႔ကို ‘ရဟန္းတို႔’ဟု ေခၚေတာ္မူ၏။ ရဟန္းတို႔သည္ျမတ္စြာဘုရားအား ‘အသွ်င္ဘုရား’ဟု ျပန္ၾကားေလွ်ာက္ထားၾကကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ဤတရားကို ေဟာေတာ္မူ၏။ သတိပ႒ာန္ေလးပါး အက်ဥ္းခ်ဳပ္

၁ဝ၆။ ရဟန္းတို႔ ဤခရီးလမ္းသည္ သတၱဝါတို႔၏ စိတ္စင္ၾကယ္ရန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း ငိုရႂကြးျခင္းတို႔ကိုလြန္ေျမာက္ရန္၊ ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္၊ အရိယမဂ္ကို ရရန္၊ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳရန္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းျဖစ္ေပ၏။ ယင္းသည့္ ခရီးလမ္းကား ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ပင္တည္း။

ေလးပါးတို႔သည္ အဘယ္တို႔နည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိ၁ ရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၂၌ အဘိဇၩာ၃ ေဒါမနႆ၄ကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ ေဝဒနာတို႔၌ ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ စိတ္၌ စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌အဘိဇၩာ ေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

သတိပ႒ာန္ေလးပါး အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီး၏။

႐ုပ္အေပါင္းကို ႐ႈဆင္ျခင္ျခင္း တစ္ဆယ့္ေလးပါး

(၁) ထြက္သက္ ဝင္သက္ေလကို ႐ႈဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁ဝ၇။ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း၊ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ေတာသို႔ သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ၊ သစ္ပင္ရင္းသို႔ သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ၊ ဆိတ္ၿငိမ္ရာသို႔ သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ တင္ပလႅင္ေခြၿပီးလွ်င္ ကိုယ္ကိုေျဖာင့္မတ္စြာထား၍ သတိကို (ကမၼ႒ာန္းသို႔) ေရွး႐ႈျဖစ္ေစလ်က္ ထိုင္၏၊ ထိုရဟန္းသည္ သတိရွိလ်က္သာလွ်င္ ထြက္သက္ေလကို ႐ိႈက္၅၏၊ သတိရွိလ်က္သာလွ်င္ ဝင္သက္ေလကို ရွဴ၏။ ရွည္ရွည္႐ႈိက္လွ်င္လည္း ‘ရွည္ရွည္႐ႈိက္သည္’ဟု သိ၏၊ ရွည္ရွည္ရွဴလွ်င္လည္း ‘ရွည္ရွည္ရွဴသည္’ဟု သိ၏။ တိုတို႐ႈိက္လွ်င္လည္း ‘တိုတို႐ႈိက္သည္’ဟု သိ၏၊ တိုတိုရွဴလွ်င္လည္း ‘တိုတိုရွဴသည္’ဟု သိ၏။ (ထြက္သက္ေလ၏) ‘အစ အလယ္ အဆံုး အလံုးစံုေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကို ထင္ရွားသိလ်က္ ႐ႈိက္မည္’ဟု က်င့္၏။ (ဝင္သက္ေလ၏) ‘အစ အလယ္ အဆံုး အလံုးစံုေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကို ထင္ရွားသိလ်က္ ရွဴမည္’ဟုက်င့္၏။ ‘႐ုန္႔ရင္းေသာ ထြက္သက္ကိုၿငိမ္းေစလ်က္ ႐ႈိက္မည္’ဟု က်င့္၏၊ ‘႐ုန္႔ရင္းေသာ ဝင္သက္ကိုၿငိမ္းေစလ်က္ ရွဴမည္’ဟု က်င့္၏။

ရဟန္းတို႔ ဥပမာေသာ္ကား ကြၽမ္းက်င္ေသာ ပြတ္သမားသည္လည္းေကာင္း ပြတ္သမား၏ တပည့္သည္လည္းေကာင္း (ပြတ္ႀကိဳးကို) ရွည္ရွည္ဆြဲငင္လွ်င္လည္း ‘ရွည္ရွည္ဆြဲငင္သည္’ဟု သိ၏၊ (ပြတ္ႀကိဳးကို) တိုတို ဆြဲငင္လွ်င္လည္း ‘တိုတိုဆြဲငင္သည္’ဟု သိ၏။ ရဟန္းတို႔ ဤအတူပင္ ရဟန္းသည္ရွည္ရွည္႐ႈိက္လွ်င္လည္း ‘ရွည္ရွည္႐ႈိက္သည္’ဟု သိ၏၊ ရွည္ရွည္႐ွဴလွ်င္လည္း ‘ရွည္ရွည္႐ွဴသည္’ဟုသိ၏။ တိုတို႐ႈိက္လွ်င္လည္း ‘တိုတို႐ႈိက္သည္’ဟု သိ၏၊ တိုတို႐ွဴလွ်င္လည္း ‘တိုတို႐ွဴသည္’ဟု သိ၏။

(ထြက္ သက္ေလ၏) ‘အစ အလယ္ အဆံုး အလံုးစံုေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကို ထင္ရွားသိလ်က္ ႐ႈိက္မည္’ဟုက်င့္၏။ (ဝင္သက္ေလ၏) ‘အစ အလယ္ အဆံုး အလံုးစံုေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကို ထင္ရွားသိလ်က႐ွဴမည္’ဟု က်င့္၏။ ‘႐ုန္႔ရင္းေသာ ထြက္သက္ကိုၿငိမ္းေစလ်က္ ႐ႈိက္မည္’ဟု က်င့္၏၊ ‘႐ုန္႔ရင္းေသာဝင္သက္ကိုၿငိမ္းေစလ်က္ ႐ွဴမည္’ဟု က်င့္၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိသူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ပ်က္ေၾကာင္း တရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္း သေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ထို႔ျပင္ ‘႐ုပ္အေပါင္းသည္သာလွ်င္ ရွိသည္’ဟု ထိုရဟန္းအားသတိသည္ ေရွး႐ႈ ထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္းရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ထြက္သက္ ဝင္သက္ေလကို ႐ႈဆင္ျခင္ျခင္း အပိုင္းၿပီး၏။

၂- ဣရိယာပုထ္ကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁ဝ၈။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ သြားလွ်င္လည္း ‘သြားသည္’ဟု သိ၏၊ ရပ္လွ်င္လည္း ‘ရပ္သည္’ဟု သိ၏၊ ထိုင္လွ်င္လည္း ‘ထိုင္သည္’ဟု သိ၏၊ ေလ်ာင္းလွ်င္လည္း ‘ေလ်ာင္းသည္’ဟု သိ၏၊ ထိုရဟန္း၏ ႐ုပ္အေပါင္းသည္ အၾကင္ အၾကင္ အမူအရာအားျဖင့္ တည္ေန၏၊ ထို႐ုပ္အေပါင္းကို ထိုထို အမူအရာအားျဖင့္ သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိသူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ျဖစ္ေၾကာင္းပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ထို႔ျပင္ ‘႐ုပ္အေပါင္းသည္သာလွ်င္ ရွိ၏’ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကိုအႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ဣရိယာပုထ္ကို ဆင္ျခင္ျခင္း အပိုင္းၿပီး၏။

၃- သတိသမၸဇဥ္ျဖင့္ ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁ဝ၉။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ေရွ႕သို႔တိုးရာ ေနာက္သို႔ဆုတ္ရာ၌ သိလ်က္ျပဳေလ့ရွိ၏၊ တူ႐ူၾကည့္ရာ တစ္ေစာင္းၾကည့္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏၊ ေကြးရာ ဆန္႔ရာ၌ သိလ်က့္ျပဳေလ့ရွိ၏၊ ဒုကုဋ္ သပိတ္ သကၤန္းကို ေဆာင္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏၊ စားရာ ေသာက္ရာ ခဲရာလ်က္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏၊ က်င္ႀကီး က်င္ငယ္စြန္႔ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏၊ သြားရာ ရပ္ရာထိုင္ရာ အိပ္ရာ ႏိုးရာ ေျပာရာ ဆိတ္ဆိတ္ေနရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။ပ။ ရဟန္းတို႔ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

သတိသမၸဇဥ္ ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္းၿပီး၏။

၄- စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု ႏွလံုးသြင္းျခင္းအပိုင္း

၁၁ဝ။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ေျခဖဝါးမွအထက္ ဆံပင္ဖ်ားမွေအာက္ ထက္ဝန္းက်င္ အေရပါးအဆံုးရွိေသာ မစင္ၾကယ္သည့္ အရာအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ျဖင့္ ျပည့္လ်က္ရွိေသာ ဤ႐ုပ္အေပါင္းကိုပင္ စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏ – ”ဤ႐ုပ္အေပါင္း၌ ဆံပင္၊ အေမြး၊ ေျခသည္းလက္သည္း၊ သြား၊ အေရ + အသား၊ အေၾကာ၊ အ႐ိုး၊ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ၊ အညိႇဳ႕+ ႏွလံုး၊ အသည္း၊ အေျမႇး၊ အဖ်ဥ္း၊ အဆုပ္+အူမ၊ အူသိမ္၊ အစာသစ္၊ အစာေဟာင္း၊ ဦးေႏွာက္၆+ သည္းေျခ၊ သလိပ္၊ ျပည္၊ ေသြး၊ ေခြၽး၊ အဆီခဲ+မ်က္ရည္၊ ဆီၾကည္၊ တံေထြး၊ ႏွပ္၊ အေစး၊ က်င္ငယ္သည္ ရွိ၏” ဟု စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏။

ရဟန္းတို႔ ဥပမာေသာ္ကား ႏွစ္ဖက္မ်က္ႏွာဝရွိေသာ အိတ္သည္ စပါးအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ျပည့္လ်က္ ရွိရာ၏၊ အဘယ္စပါးတို႔နည္းဟူမူ- သေလးစပါး၊ ေကာက္ႀကီးစပါး၊ ပဲေနာက္၊ ပဲႀကီး၊ ႏွမ္း၊ ဆန္တို႔ တည္း။ မ်က္စိအျမင္ရွိေသာ ေယာက်္ားသည္ ထိုအိတ္ကို ေျဖ၍ ”ဤသည္တို႔ကား သေလးစပါးတို႔ တည္း၊ ဤသည္တို႔ကား ေကာက္ႀကီးစပါးတို႔တည္း၊ ဤသည္တို႔ကား ပဲေနာက္တို႔တည္း၊ ဤသည္တို႔ ကားပဲႀကီးတို႔တည္း၊ ဤသည္တို႔ကား ႏွမ္းတို႔တည္း၊ ဤသည္တို႔ကား ဆန္တို႔တည္း” ဟု စူးစိုက္ဆင္ျခင္ရာသကဲ႔သို႔ ရဟန္းတို႔ ဤအတူပင္ ရဟန္းသည္ ေျခဖဝါးမွအထက္ ဆံပင္ဖ်ားမွေအာက္ ထက္ဝန္းက်င္ အေရပါးအဆံုးရွိေသာ မစင္ၾကယ္သည့္ အရာအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ျဖင့္ ျပည့္လ်က္ရွိေသာ ဤ႐ုပ္အေပါင္းကိုပင္ စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏ – ”ဤ႐ုပ္အေပါင္း၌ ဆံပင္ အေမြး ေျခသည္း လက္သည္း သြားအေရ။ပ။ က်င္ငယ္ သည္ ရွိ၏’ဟု (စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏)။

စက္ဆုပ္ဖြယ္ဟု ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္းၿပီး၏။

၅- ဓာတ္အားျဖင့္ ႏွလံုးသြင္းျခင္းအပိုင္း

၁၁၁။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ”ဤ႐ုပ္အေပါင္း၌ ေျမဓာတ္ ေရဓာတ္ မီးဓာတ္ေလဓာတ္သည္ ရွိ၏” ဟု ဤ႐ုပ္အေပါင္းကို တည္ျမဲဲတိုင္း ထားျမဲတိုင္းပင္ ဓာတ္အားျဖင့္ စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏။

ရဟန္းတို႔ ဥပမာေသာ္ကား ကြၽမ္းက်င္ေသာ ႏြားသတ္သမားသည္လည္းေကာင္း ႏြားသတ္သမား၏တပည့္သည္လည္းေကာင္း ႏြားကိုသတ္၍ လမ္းေလးခြဆံုရာ၌ အစုအပံုအားျဖင့္ ခြဲျခားလ်က္ ထိုင္ေနရာသကဲ႔သို႔ ရဟန္းတို႔ ဤအတူပင္ ရဟန္းသည္ ”ဤ႐ုပ္အေပါင္း၌ ေျမဓာတ္ ေရဓာတ္ မီးဓာတ္ ေလဓာတ္သည္ ရွိ၏” ဟု ဤ႐ုပ္အေပါင္းကို တည္ျမဲဲတိုင္း ထားျမဲတိုင္းပင္ ဓာတ္အားျဖင့္ စူးစိုက္ဆင္ျခင္၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏။ပ။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ဓာတ္အားျဖင့္ ႏွလံုးသြင္းျခင္းအပိုင္းၿပီး၏။

၆- သူေသေကာင္ ကိုးမ်ဳိးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၂။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ေသ၍ တစ္ရက္ရွိေသာ သူေသေကာင္၊ ေသ၍ႏွစ္ရက္ရွိေသာ သူေသေကာင္၊ ေသ၍ သံုးရက္ရွိေသာ သူေသေကာင္ ဖူးေရာင္ေနေသာ သူေသေကာင္၊ ႐ုပ္ဆင္းပ်က္လ်က္ ညိဳမဲေနေသာ သူေသေကာင္၊ ျပည္ကဲ႔သို႔ စက္ဆုပ္ဖြယ္ အပုပ္ရည္ယိုစီးေသာသင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာ သူေသေကာင္ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔ ထိုရဟန္းသည္ ”ဤ (ငါ၏) ႐ုပ္အေပါင္းသည္လည္း ဤသို႔ေသာ သေဘာရွိ၏၊ ဤသို႔ေသာ သေဘာျဖစ္လိမ့္မည္သာတည္း၊ ဤသို႔ေသာသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္” ဟု ဤ႐ုပ္အေပါင္းကိုပင္ ႏႈိင္းစာ၍ ႐ႈ၏။

ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ က်ီးတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ စြန္ရဲတို႔ခဲစားအပ္ သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ လင္းတတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ ဘံုမတီးငွက္တို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ ေခြးတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ က်ားတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ သစ္တို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ ေျမေခြးတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ ပိုးအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ ခဲစားအပ္သည္မူလည္းျဖစ္ေသာ၊ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာ သူေသေကာင္ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔ ထိုရဟန္းသည္ ဤကိုယ္ကိုသာလွ်င္ ”ဤငါ၏ ႐ုပ္အေပါင္းသည္လည္း ဤသို႔ေသာသေဘာရွိ၏၊ ဤသို႔ေသာသေဘာ ျဖစ္လိမ့္မည္သာတည္း၊ ဤသို႔ေသာသေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္” ဟု ႏႈိင္းစာ၍ ႐ႈ၏။

ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ အသားအေသြးရွိေသးေသာ၊ အေၾကာတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔ထားေသာ၊ အ႐ိုးဆက္လ်က္ရွိေသးေသာ၊ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာ သူေသေကာင္ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔။ပ။

အသားကင္း၍ ေသြးတို႔ျဖင့္ ေပက်ံလ်က္ အေၾကာတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔လ်က္ရွိေသာ၊ အ႐ိုးဆက္လ်က္ရွိေသးေသာ၊ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္အပ္ေသာ သူေသေကာင္ကို။ပ။

အသားအေသြး ကင္းလ်က္ အေၾကာတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔ထားေသာ၊ အ႐ိုးဆက္လ်က္ ရွိေသးေသာေသာ၊ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာ သူေသေကာင္ကို။ပ။

တစ္ေနရာ၌ လက္႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ေျခ႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ေျခဖမ်က္႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ျမင္းေခါင္း႐ိုးတစ္ေနရာ၌ ေပါင္႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ခါး႐ိုး တစ္ေနရာ၌ နံ႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ေက်ာက္ကုန္း႐ိုး တစ္ေနရာ၌ပခံုး႐ိုး တစ္ေနရာ၌ လည္ပင္း႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ေမး႐ိုး တစ္ေနရာ၌ သြား႐ိုး တစ္ေနရာ၌ ဦးေခါင္းခံြအားျဖင့္ ဖြျဲ႔ခင္းကင္းကုန္လ်က္ ထိုထိုအရပ္တို႔၌။ ကဲျပန္႔ေနကုန္ေသာ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာအ႐ိုးစု သူေသေကာင္တို႔ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔ ထိုရဟန္းသည္ ဤကိုယ္ကိုသာလွ်င္ ”ဤငါ၏ ႐ုပ္အေပါင္းသည္လည္း ဤသို႔ေသာသေဘာရွိ၏၊ ဤသို႔ေသာ သေဘာျဖစ္လိမ့္မည္သာတည္း၊ ဤသို႔ေသာ သေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္” ဟု ဤ႐ုပ္အေပါင္းကိုသာလွ်င္ ႏႈိင္းစာ၍ ႐ႈ၏။

ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ခ႐ုသင္းအဆင္းႏွင့္အတူ ျဖဴေဖြးေနကုန္ေသာ သင္းခ်ဳိင္း၌စြန္႔ပစ္အပ္ကုန္ေသာ အ႐ိုးစု သူေသေကာင္တို႔ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔။ပ။ ႏွစ္လြန္လ်က္ စုပံုေန ေသာသင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားအပ္ေသာ အ႐ိုးစု သူေသေကာင္တို႔ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔။ပ။ ေဆြးျမည့္လ်က္အမႈန္႔ျဖစ္ကုန္ေသာ သင္းခ်ဳိင္း၌ စြန္႔ပစ္ထားကုန္ေသာ အ႐ိုးစု သူေသေကာင္တို႔ကို ျမင္ရာသကဲ႔သို႔့ထိုရဟန္းသည္ ”ဤ (ငါ၏) ႐ုပ္အေပါင္းသည္လည္း ဤသို႔ေသာသေဘာရွိ၏၊ ဤသို႔ေသာသေဘာ ျဖစ္လိမ့္မည္သာတည္း၊ ဤသို႔ေသာ သေဘာကို မလြန္ဆန္ႏိုင္” ဟု ဤ႐ုပ္အေပါင္းကိုသာလ်င္ ႏႈိင္းစာ၍ ႐ႈ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိ သူတစ္ပါး၏႐ုပ္အေပါင္း၌မူလည္း ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ပ်က္ေၾကာင္းသေဘာႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ႐ုပ္အေပါင္း၌ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ထို႔ျပင္ ”႐ုပ္အေပါင္းသည္သာလွ်င္ ရွိ၏” ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိ သည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္းရဟန္းသည္ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္ အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

သူေသေကာင္ ကိုးမ်ဳိးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္းၿပီး၏။

႐ုပ္အေပါင္းကို ဆင္ျခင္ျခင္း တစ္ဆယ့္ေလးပါးၿပီး၏။

ေဝဒနာကို ဆင္ျခင္ျခင္းကိုးပါး

၁၁၃။ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ ေဝဒနာ၇တို႔၌ ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ သုခေဝဒနာ၈ကို ခံစားလွ်င္လည္း ”သုခေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏။ ဒုကၡေဝဒနာ၉ကို ခံစားလွ်င္လည္း ”ဒုကၡေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏။ အဒုကၡမသုခေဝဒနာ၁ဝ ကို ခံစားလွ်င္လည္း ”အဒုကၡမသုခေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏၊ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာကိုခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာ ေသာေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲဲေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲဲေသာေဝဒနာကိုခံစားသည္” ဟု သိ၏၊ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲဲေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲဲေသာေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာေဝဒနာကို ခံစားသည္” ဟု သိ၏၊ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာေဝဒနာကိုခံစားလွ်င္လည္း ”ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကိုခံစားသည္” ဟု သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ ေဝဒနာတို႔၌မူလည္း ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ေဝဒနာတို႔၌မူလည္း ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိ သူတစ္ပါး၏ ေဝဒနာတို႔၌မူလည္း ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ေဝဒနာတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ေဝဒနာတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏။ ေဝဒနာတို႔၌ျဖစ္ေၾကာင္းပ်က္ေၾကာင္း တရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္းေန၏။ ထို႔ျပင္ ”ေဝဒနာ သည္သာလွ်င္ရွိ၏” ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ ့ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲလည္း မစြဲ လမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ေဝဒနာတို႔၌ ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ေဝဒနာကို ဆင္ျခင္ျခင္းကိုးပါး ၿပီး၏။

စိတ္ကို ဆင္ျခင္ျခင္း တစ္ဆယ့္ေျခာက္ပါး

၁၁၄။ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ စိတ္၌ စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ေနသနည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ရာဂ၁၁ ႏွင့္ တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ရာဂႏွင့္တကြေသာ စိတ္’ဟု သိ၏၊ ရာဂကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ရာဂကင္းေသာစိတ္’ဟု သိ၏။ ေဒါသ၁၂ႏွင့္ တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ေဒါသႏွင့္တကြေသာ စိတ္’ဟု သိ၏၊ ေဒါသကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ေဒါသကင္းေသာ စိတ္’ဟု သိ၏။ ေမာဟ၁၃ ႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ေမာဟႏွင့္တကြေသာစိတ္’ဟု သိ၏၊ ေမာဟကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ‘ေမာဟကင္းေသာစိတ္’ဟု သိ၏။ သံခိတၱ၁၄စိတ္ကိုလည္း ‘သံခိတၱစိတ္’ဟု သိ၏။ ဝိကၡိတၱ၁၅ စိတ္ကိုလည္း ‘ဝိကၡိတၱစိတ္’ဟု သိ၏။ မဟဂၢဳတ္၁၆ စိတ္ကိုလည္း ‘မဟဂၢဳတ္စိတ္’ဟု သိ၏။ အမဟဂၢဳတ္၁၇ စိတ္ကိုလည္း ‘အမဟဂၢဳတ္စိတ္’ဟု သိ၏။ သဥတၱရ၁၈ စိတ္ကိုလည္း ‘သဥတၱရစိတ္’ဟု သိ၏။ အႏုတၱရ၁၉ စိတ္ကိုလည္း ‘အႏုတၱရစိတ္’ဟုသိ၏။ သမာဟိတ၂ဝ စိတ္ကိုလည္း ‘သမာဟိတစိတ္’ဟု သိ၏။ အသမာဟိတ၂၁ စိတ္ကိုလည္း ‘အသမာဟိတစိတ္’ဟု သိ၏။ ဝိမုတၱ၂၂ စိတ္ကိုလည္း ‘ဝိမုတၱစိတ္’ဟု သိ၏။ အဝိမုတၱ၂၃ စိတ္ကိုလည္း ‘အဝိမုတၱ စိတ္’ဟု သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ စိတ္၌မူလည္း စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ စိတ္၌မူလည္း စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိ သူတစ္ပါး၏ စိတ္၌မူလည္း စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ စိတ္၌ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ စိတ္၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ စိတ္၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ”စိတ္သည္သာလွ်င္ ရွိ၏” ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာ ဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ ဥစၥာဟု) စြဲဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္းရဟန္းသည္ စိတ္၌ စိတ္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

စိတ္ကို ဆင္ျခင္ျခင္း တစ္ဆယ့္ေျခာက္ပါးၿပီး၏။

သေဘာတရားကို ဆင္ျခင္ျခင္းငါးပါး

နီဝရဏတရားငါးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၅။ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း၊ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ နီဝရဏ၂၄ ငါးပါးသေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ နီဝရဏငါးပါးသေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း၊ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ အတြင္းသႏၲာန္၌့ကာမစၧႏၵ၂၅ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ အတြင္းသႏၲာန္၌ ကာမစၧႏၵရွိသည္” ဟု သိ၏၊ အတြင္းသႏၲာန္၌ကာမစၧႏၵ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ အတြင္းသႏၲာန္၌ ကာမစၧႏၵမရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ကာမစၧႏၵ၏ျဖစ္ ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ကာမစၧႏၵ၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာကာမစၧႏၵ၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေပၚေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဗ်ာပါဒ၂၆ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဗ်ာပါဒ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ဗ်ာပါဒမရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ အတြင္းသႏၲာန္၌ ဗ်ာပါဒ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဗ်ာပါဒ၏ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဗ်ာပါဒ၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာဗ်ာပါဒ၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ထိနမိဒၶ၂၇ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ထိနမိဒၶ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ထိနမိဒၶမရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ထိနမိဒၶ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ထိနမိဒၶ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ထိနမိဒၶ၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ ထိနမိဒၶ၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေပၚေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဥဒၶစၥ၂၈ ကုကၠဳစၥ၂၉ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဥဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဥဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္းသိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဝိစိကိစၧာ၃ဝ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဝိစိကိစၧာ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ဝိစိကိစၧာ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဝိစိကိစၧာ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဝိစိကိစၧာ၏ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဝိစိကိစၧာ၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ ဝိစိကိစၧာ၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ေန၏၊ မိမိသူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္း တရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိ သည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ”သေဘာတရားတို႔သည္သာလွ်င္ ရွိကုန္၏” ဟုထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ ဥစၥာဟု) စြဲဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားဟုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။ ခႏၶာငါးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၆။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါး သေဘာတရားတို႔၌သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါး သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ဤကား ႐ုပ္တည္း၊ ဤကား ႐ုပ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတည္း၊ ဤကား ႐ုပ္၏ ခ်ဳပ္ရာတည္း။ ဤကား ေဝဒနာတည္း၊ ဤကား ေဝဒနာ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတည္း၊ ဤကား့ေဝဒနာ၏ ခ်ဳပ္ရာတည္း။ ဤကား သညာ၃၁တည္း၊ ဤကား သညာ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတည္း၊ ဤကားသညာ၏ ခ်ဳပ္ရာတည္း။ ဤသည္တို႔ကား သခၤါရ၃၂တို႔တည္း၊ ဤကား သခၤါရတို႔၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတည္း၊ ဤကား သခၤါရတို႔၏ ခ်ဳပ္ရာတည္း။ ဤကား ဝိညာဏ္၃၃တည္း၊ ဤကား ဝိညာဏ္၏ျဖစ္ေၾကာင္းတည္း၊ ဤကား ဝိညာဏ္၏ ခ်ဳပ္ရာတည္းဟု ႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိသူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္းေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ”သေဘာတရားတို႔သည္ သာလွ်င္ရွိကုန္၏” ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံု တစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲဲလည္းမစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားဟု အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။ အာယတနတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၇။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ေျခာက္ပါးေသာ အတြင္း အပ အာယတန၃၄ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ ေျခာက္ပါးေသာ အတြင္း အပ အာယတန သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ ေနသနည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ မ်က္စိကိုလည္း သိ၏၊ အဆင္းတို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကို စြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္း သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

နားကိုလည္း သိ၏၊ အသံတို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကို စြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္း သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

ႏွာေခါင္းကိုလည္း သိ၏၊ အနံ႕တို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကိုစြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္းသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

လွ်ာကိုလည္း သိ၏၊ အရသာတို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကိုစြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္း သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

ကိုယ္ကိုလည္း သိ၏၊ အေတြ႕အထိတို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကိုစြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္းသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

စိတ္ကိုလည္း သိ၏၊ သေဘာတရားတို႔ကိုလည္း သိ၏၊ ထိုႏွစ္ပါးစံုကိုစြဲဲ၍ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ျခင္းကိုလည္း့သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ပယ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ပယ္ၿပီးေသာ သံေယာဇဥ္၏ ေနာင္အခါ မျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ မူလည္းေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ”သေဘာတရားတို႔သည္သာလွ်င္ ရွိကုန္၏” ဟုထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ ဥစၥာဟု) စြဲဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ ေျခာက္ပါးေသာ အတြင္း အပ အာယတန သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။ ေဗာဇၥ်င္ခုနစ္ပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၈။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ ေဗာဇၥ်င္၃၅ ခုနစ္ပါး သေဘာတရားတို႔၌သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္ေဗာဇၥ်င္ခုနစ္ပါး သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ မိမိသႏၲာန္၌ သတိသေမၺာဇၥ်င္၃၆ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏သႏၲာန္၌ သတိသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ သတိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏သႏၲာန္ ၌ သတိ သေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သတိသေမၺာဇၥ်င္၏ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ သတိ သေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါ ျပည့္စံုျခင္း၏အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္၃၇ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏သႏၲာန္၌ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟုသိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟုသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဓမၼဝိစယသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါ ျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္၃၈ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဝီရိယသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါ ျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္၃၉ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟု သိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟု သိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ပီတိသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္၄ဝ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟုသိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟုသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ပႆဒၶိသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါ ျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ သမာဓိသေမၺာဇၥ်င္၄၁ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ သမာဓိသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟုသိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ သမာဓိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ သမာဓိသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟုသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ သမာဓိသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာသမာဓိသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငွါ ျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

မိမိသႏၲာန္၌ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္၄၂ ရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္ ရွိသည္” ဟုသိ၏၊ မိမိသႏၲာန္၌ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္ မရွိလွ်င္လည္း ”ငါ၏ သႏၲာန္၌ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္ မရွိ” ဟုသိ၏၊ မျဖစ္ေသးေသာ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏၊ ျဖစ္ၿပီးေသာ ဥေပကၡာသေမၺာဇၥ်င္ကို ပြားေစျခင္းငါွ ျပည့္စံုျခင္း၏ အေၾကာင္းကိုလည္း သိ၏။

ဤသို႔ မိမိ၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ မိမိသူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ မူလည္းေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာ ကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ‘သေဘာတရားတို႔သည္သာလွ်င္ ရွိကုန္၏’ဟုထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္ တိုးပြါးျခင္းငွါသာ ျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ, ငါ၏ဥစၥာဟု) စြဲဲလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ဤ သို႔လည္း ရဟန္းသည္ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ေန၏။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္ ေဗာဇၥ်င္ခုနစ္ပါး သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကိုအႀကိမ္ ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

ေဗာဇၥ်င္ခုနစ္ပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္းၿပီး၏။

သစၥာေလးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္းအပိုင္း

၁၁၉။ ရဟန္းတို႔ တစ္ဖန္ ထို႔ျပင္လည္း ရဟန္းသည္ အရိယသစၥာေလးပါး သေဘာတရားတို႔၌သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ရဟန္းတို႔ အဘယ္သို႔လွ်င္ ရဟန္းသည္အရိယသစၥာေလးပါး သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနသနည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ”ဤကား ဒုကၡတည္း” ဟုဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း သိ၏၊ ”ဤကား ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္းတည္း” ဟုဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း သိ၏၊ ”ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာတည္း” ဟုဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း သိ၏၊ ”ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာသို႔ ေရာက္ေၾကာင္းအက်င့္တည္း” ဟုဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း သိ၏၊

ပဌမအခန္းၿပီး၏။

ဒုကၡအရိယသစၥာ

၁၂ဝ။ ရဟန္းတို႔ ဒုကၡသစၥာဟူသည္ အဘယ္နည္း။ ဇာတိ၄၃သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ဇရာ၄၄သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ မရဏ၄၅သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ေသာက၄၆ ပရိေဒဝ၄၇ ဒုကၡ၄၈ ေဒါမနႆ၄၉ ဥပါယာသ၅ဝတို႔သည္လည္း ဒုကၡတို႔တည္း၊ မခ်စ္ခင္ မႏွစ္သက္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေပါင္းသင္းရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ခ်စ္ႏွစ္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ကြဲကြာေကြကြင္းရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အလိုရွိသည္ကို မရျခင္း သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါးတို႔သည္ ဒုကၡတို႔တည္း။

၁၂၁။ ရဟန္းတို႔ ဇာတိသည္ အဘယ္နည္း။ ထိုထိုသတၱဝါတို႔၏ ထိုထိုသတၱဝါ အစုအေပါင္း၌ ေရွးဦးစြာျဖစ္ျခင္း ျပည့္စံုစြာျဖစ္ျခင္း (အမိဝမ္းတြင္း ဥခံြတြင္းသို႔) သက္ဝင္ျခင္း ကိုယ္ထင္ရွားျဖစ္ျခင္းခႏၶာတို႔၏ထင္ရွား ျဖစ္ျခင္း အာယတနတို႔ကို ရျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဇာတိဟူ၍ဆိုအပ္၏။

၁၂၂။ ရဟန္းတို႔ ဇာရာသည္ အဘယ္နည္း။ ထိုထိုသတၱဝါတို႔၏ ထိုထိုသတၱဝါ အစုအေပါင္း၌ အိုျခင္းအိုေသာအျခင္းအရာ သြားက်ဳိးျခင္း ဆံျဖဴျခင္း အေရတြန္႔႐ႈံ႕ျခင္း အသက္ဆုတ္ယုတ္ျခင္း (မ်က္စိစေသာ) ဣေႁႏၵတို႔၏ ရင့္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဇာရာဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

၁၂၃။ ရဟန္းတို႔ မရဏသည္ အဘယ္နည္း။ ထိုထိုသတၱဝါတို႔၏ ထိုထိုသတၱဝါ အစုအေပါင္းမွေရြ႕ေလ်ာျခင္း ေရြ႕ေလ်ာေသာအျခင္းအရာ ပ်က္စီးျခင္း ကြယ္ေပ်ာက္ျခင္း သက္ျပတ္ေသဆံုးျခင္းကြယ္လြန္ျခင္း ခႏၶာတို႔၏ ပ်က္စီးျခင္း ကိုယ္ေကာင္ကိုပစ္ခ်ျခင္း ဇီဝိတိေႁႏၵ၏ ျပတ္စဲျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ တရားသေဘာကို မရဏဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၄။ ရဟန္းတို႔ ေသာကသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္မလြတ္ကင္းေသာ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဆင္းရဲေၾကာင္းႏွင့္ ေတြ႕ေသာ သတၱဝါ၏ စိုးရိမ္ျခင္း စိုးရိမ္ေသာအျခင္းအရာ စိုးရိမ္သည့္ အျဖစ္ အတြင္း၌ စိုးရိမ္ျခင္း အတြင္း၌ ျပင္းစြာစိုးရိမ္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ေသာကဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၅။ ရဟန္းတို႔ ပရိေဒဝသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္မလြတ္ကင္းေသာ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဆင္းရဲေၾကာင္းႏွင့္ ေတြ႕ေသာ သတၱဝါ၏ ငိုေႂကြးျခင္း ျပင္းစြာငိုေႂကြးျခင္း ငိုေႂကြးေသာ အျခင္းအရာ ျပင္းစြာငိုေႂကြးေသာအျခင္းအရာ ငိုေႂကြးသည္၏အျဖစ္ ျပင္းစြာငိုေႂကြး သည္၏အျဖစ္တည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ပရိေဒဝဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၆။ ရဟန္းတို႔ ဒုကၡသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာဆင္းရဲ ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာမသာယာျခင္း ကိုယ္အေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာဆင္းရဲ မသာယာေသာ ခံစားျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ဤတရား သေဘာကို ဒုကၡဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၇။ ရဟန္းတို႔ ေဒါမနႆသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ စိတ္၌ျဖစ္ေသာဆင္းရဲ စိတ္၌ျဖစ္ ေသာမသာယာျခင္း စိတ္အေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာဆင္းရဲ မသာယာေသာ ခံစားျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ဤတရားသေဘာကို ေဒါမနႆဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၈။ ရဟန္းတို႔ ဥပါယာသသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္မလြတ္ကင္းေသာ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းႏွင့္ ေတြ႕ၾကံဳေသာ သတၱဝါ၏ ပင္ပန္းျခင္းျပင္းစြာပင္ပန္းျခင္း ပင္ပန္းသည္၏အျဖစ္ ျပင္စြာပင္ပန္းသည္၏အျဖစ္တည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဥပါယာသဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၂၉။ ရဟန္းတို႔ မခ်စ္မႏွစ္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေပါင္းသင္းရျခင္းဆင္းရဲသည္ အဘယ္နည္း။ ဤေလာက၌ မလိုလား မႏွစ္သက္ မျမတ္ႏိုးအပ္ကုန္ေသာ အဆင္း အသံ အနံ႕ အရသာ အေတြ႕အထိသေဘာတရားတို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အက်ဳိးမဲ႔ျခင္း အစီးအပြါးမဲ႔ျခင္း မခ်မ္းသာျခင္း ေဘးမၿငိမ္းျခင္းကိုလိုလားကုန္ေသာသူတို႔ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုသူအား ရွိကုန္၏၊ ထို (အာ႐ံု သတၱဝါ)တို႔ႏွင့္တကြ ေတြ႕ရျခင္း ဆံုရျခင္း ေပါင္းေဖာ္ရျခင္း ေရာေႏွာရျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို မခ်စ္မႏွစ့္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေပါင္းသင္းရျခင္းဆင္းရဲဟူ၍ ေခၚဆို အပ္၏။

၁၃ဝ။ ရဟန္းတို႔ ခ်စ္ႏွစ္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းကြဲကြာရျခင္းဆင္းရဲသည္ အဘယ္နည္း။ ဤ ေလာက၌လိုလားႏွစ္သက္ ျမတ္ႏိုးအပ္ကုန္ေသာ အဆင္း အသံ အနံ႔ အရသာ အေတြ႕အထိ သေဘာတရားတို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အက်ဳိး အစီးအပြား ခ်မ္းသာျခင္း ေဘးကင္းျခင္းကို လိုလားကုန္ေသာအမိ အဖ ညီ အစ္ကို ႏွမ အစ္မ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအေဖာ္ ေဆြမ်ဳိးသားျခင္းတို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုသူအားရွိကုန္၏၊ ထို (အာ႐ံု သတၱဝါ)တို႔ႏွင့္ မေတြ႕ရျခင္း မဆံုရျခင္း မေပါင္းေဖာ္ရျခင္း မေရာေႏွာရျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ခ်စ္လိုဖြယ္တို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းကြဲကြာရျခင္းဆင္းရဲဟူ၍ ေခၚဆိုအပ္၏။

၁၃၁။ ရဟန္းတို႔ အလိုရွိသည္ကို မရျခင္းဆင္းရဲသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ ဇာတိသေဘာရွိကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔အား ”ငါတို႔သည္ ဇာတိသေဘာ မရွိၾကကုန္မူ ေကာင္းေလစြ၊ ဇာတိသည္ ငါတို႔ထံသို႔ မလာမူကား ေကာင္းေလစြ” ဟု ဤသို႔ေသာ ေတာင့္တျခင္းသည္ ျဖစ္ေပၚ၏။ သို႔ေတာင့္ တေသာ္လည္း ဤ (ဇာတိမလာျခင္း) ကို ေတာင့္တျခင္းျဖင့္ မရအပ္၊ ဤသည္လည္း အလိုရွိသည္ကိုမရျခင္းဆင္းရဲ မည္၏။ ရဟန္းတို႔ ဇရာသေဘာရွိကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔အား ”ငါတို႔သည္ ဇရာသေဘာမရွိၾကကုန္မူ ေကာင္းေလစြ၊ ဇရာသည္ ငါတို႔ထံ မလာမူကား ေကာင္းေလစြ” ဟု ဤသို႔ေသာေတာင့္တျခင္းသည္ ျဖစ္ေပၚ၏။ သို႔ေတာင့္တေသာ္လည္း ဤ (ဇရာမလာျခင္း) ကို ေတာင့္တျခင္းျဖင့္မရအပ္၊ ဤသည္လည္း အလိုရွိသည္ကို မရျခင္းဆင္းရဲ မည္၏။ ရဟန္းတို႔ ဗ်ာဓိ၅၁ သေဘာရွိကုန္ေသာသတၱဝါတို႔အား ”ငါတို႔ သည္ ဗ်ာဓိသေဘာမရွိၾကကုန္မူ ေကာင္းေလစြ၊ ဗ်ာဓိသည္ ငါတို႔ထံ မလာမူကားေကာင္းေလစြ” ဟု ဤသို႔ေသာ ေတာင့္တျခင္းသည္ ျဖစ္ေပၚ၏။ သို႔ေတာင့္တေသာ္လည္းဤ (ဗ်ာဓိမလာျခင္း) ကို ေတာင့္တျခင္းျဖင့္ မရအပ္၊ ဤသည္လည္း အလိုရွိသည္ကို မရျခင္း ဆင္းရဲမည္၏။ ရဟန္းတို႔ မရဏသေဘာ ရွိကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔အား ”ငါတို႔သည္ မရဏသေဘာမရွိၾကကုန္မူ ေကာင္းေလစြ၊ မရဏသည္ ငါတို႔ထံ မလာမူကား ေကာင္းေလစြ” ဟု ဤသို႔ေသာေတာင့္တျခင္းသည္ ျဖစ္ေပၚ၏။ သို႔ေတာင့္တေသာ္လည္း ဤ (မရဏမလာျခင္း) ကို ေတာင့္တျခင္းျဖင့္မရအပ္၊ ဤသည္လည္း အလိုရွိသည္ကို မရျခင္း ဆင္းရဲ မည္၏။ ရဟန္းတို႔ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡေဒါမနႆ ဥပါယာသ သေဘာရွိကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔ အား ”ငါတို႔သည္ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡေဒါမနႆ ဥပါယာသ သေဘာမရွိၾကကုန္မူ ေကာင္းေလစြ၊ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆဥပါယာသ သေဘာတို႔သည္ ငါတို႔ထံ မလာကုန္မူ ေကာင္းေလစြ” ဟု ဤသို႔ေသာ ေတာင့္တျခင္းသည္ျဖစ္ေပၚ၏။ သို႔ေတာင့္တေသာ္လည္း ဤ (ေသာကစသည္တို႔ မလာျခင္း) ကို ေတာင့္တျခင္းျဖင့္ မရအပ္၊ ဤသည္လည္း အလိုရွိသည္ကို မရျခင္းဆင္းရဲမည္၏။

၁၃၂။ ရဟန္းတို႔ အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ ငါးပါးေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာ၅၂ ဆင္းရဲတို႔ဟူသည္ အဘယ္တို႔နည္း။ ငါးပါးေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာတို႔ဟူသည္ ႐ုပ္ဥပါဒါနကၡႏၶာ၊ ေဝဒနာဥပါဒါနကၡႏၶာ၊ သညာဥပါဒါနကၡႏၶာ၊ သခၤါရ ဥပါဒါနကၡႏၶာ၊ ဝိညာဏ္ဥပါဒါနကၡႏၶာတို႔ေပတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ (ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါး)တို႔ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ ငါးပါးေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ဆင္းရဲတို႔ဟူ၍ ဆိုအပ္ကုန္၏။

ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဒုကၡအရိယသစၥာဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ဒုကၡသမုဒယအရိယသစၥာ

၁၃၃။ ရဟန္းတို႔ ဒုကၡသမုဒယအရိယသစၥာသည္ အဘယ္နည္း။ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္ကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ႏွစ္သက္တပ္မက္ျခင္းႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ထိုထိုဘဝအာ႐ံု၌ အလြန္ႏွစ္သက္ျခင္းရွိေသာ တဏွာတည္း။ ထိုတဏွာ၅၃သည္ အဘယ္နည္း။ ကာမတဏွာ၅၄ ဘဝတဏွာ၅၅ ဝိဘဝတဏွာ၅၆တို႔တည္း။

ရဟန္းတို႔ ထိုတဏွာျဖစ္သည္ရွိေသာ္ အဘယ္၌ ျဖစ္သနည္း၊ တည္သည္ရွိေသာ္ အဘယ္၌ တည္သ့နည္း။ ေလာက၌ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာသည္ (ရွိ၏)၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္အာ႐ံု၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤ (ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္အာ႐ံု) ၌ တည္၏။

ေလာက၌ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာသည္ အဘယ္နည္း။ ေလာက၌ မ်က္စိသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤမ်က္စိ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ဤမ်က္စိ၌ တည္၏၊ ေလာက၌ နားသည္။ပ။ ေလာက၌ ႏွာေခါင္းသည္။ပ။ ေလာက၌ လွ်ာသည္။ပ။ ေလာက၌ ကိုယ္သည္။ပ။ ေလာက၌ စိတ္သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤစိတ္၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤစိတ္၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ူပါ႐ံု၅၇တို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵါ႐ံု၅၈တို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶာ႐ံု၅၉တို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသာ႐ံု၆ဝတို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု၆၁တို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ တရားသေဘာတို႔သည္ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤတရားသေဘာတို႔၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤတရားသေဘာတို႔၌ တည္၏။

ေလာက၌ စကၡဳဝိညာဏ္၆၂သည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတဝိညာဏ္၆၃သည္။ပ။ ေလာက၌ဃာနဝိညာဏ္၆၄သည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါဝိညာဏ္၆၅သည္။ပ။ ေလာက၌ ကာယဝိညာဏ္၆၆သည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာဝိညာဏ္၆၇သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာ ဝိညာဏ္၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာဝိညာဏ္၌ တည္၏။

ေလာက၌ စကၡဳသမၹႆ၆၈သည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတသမၹႆ၆၉ သည္။ပ။ ေလာက၌ဃာနသမၹႆ၇ဝသည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါသမၹႆ၇၁သည္။ပ။ ေလာက၌ ကာယသမၹႆ၇၂သည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာသမၹႆ၇၃သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆ၌ တည္၏။

ေလာက၌ စကၡဳသမၹႆဇာေဝဒနာ၇၄သည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာ၇၅သည္။ပ။ ေလာက၌ ဃာနသမၹႆဇာေဝဒနာ၇၆သည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါသမၹႆဇာေဝဒနာ၇၇သည္။ပ။ ေလာက၌ကာယသမၹႆဇာ ေဝဒနာ၇၈သည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ၇၉သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္ သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ႈပသညာ၈ဝသည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵသညာ၈၁သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶသညာ၈၂သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသသညာ၈၃သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺသညာ၈၄သည္။ပ။ ေလာက၌ဓမၼသညာ၈၅သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ဤဓမၼသညာ ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသညာ၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ႈပသေၪၥတနာ၈၆သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵသေၪၥတနာ၈၇သည္။ပ။ ေလာက၌ဂႏၶသေၪၥတနာ၈၈သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသသေၪၥတနာ၈၉သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺသေၪၥတနာ၉ဝသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼသေၪၥတနာ၉၁သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤ ဓမၼသေၪၥတနာ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသေၪၥတနာ၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ူပတဏွာ၉၂သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵတဏွာ သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶတဏွာ သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသတဏွာသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺတဏွာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼတဏွာသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼတဏွာ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ဤဓမၼတဏွာ၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ူပဝိတက္၉၃သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼဝိတက္သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ့္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတပ္မက္ျခင္းတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိတက္၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိတက္၌ တည္၏။

ေလာက၌ ႐ူပဝိစာရ၉၄သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ရသဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼဝိစာရသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာသည္ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိစာရ၌ ျဖစ္၏၊ တည္သည္ရွိေသာ္ဤဓမၼဝိစာရ၌ တည္၏။

ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို အရိယာတို႔သိအပ္ေသာ ဒုကၡသမုဒယအရိယသစၥာ၉၅ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ဒုကၡနိေရာဓအရိယသစၥာ

၁၃၄။ ရဟန္းတို႔ ဒုကၡနိေရာဓအရိယသစၥာသည္ အဘယ္နည္း။ ထိုတဏွာ၏သာလွ်င္ အႂကြင္းမရွိကင္းျပတ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ တဏွာကိုစြန္႔ရာ တဏွာကိုေဝးစြာစြန္႔ရာ တဏွာမွလြတ္ေျမာက္ရာ တဏွာျဖင့္မကပ္ၿငိရာ (နိဗၺာန္) တည္း။

ရဟန္းတို႔ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ အဘယ္၌ ပယ္အပ္သနည္း။ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ အဘယ္၌ခ်ဳပ္သနည္း။ ေလာက၌ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာသည္ (ရွိ၏)၊ ထို တဏွာ ကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာသည္ အဘယ္နည္း။ ေလာက၌ မ်က္စိသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမ်က္စိ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမ်က္စိ၌ ခ်ဳပ္၏၊ ေလာက၌ နားသည္။ပ။ ေလာက၌ ႏွာေခါင္းသည္။ပ။ ေလာက၌လွ်ာသည္။ပ။ ေလာက၌ ကိုယ္သည္။ပ။ ေလာက၌ စိတ္သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ ရွိေသာ္ ဤစိတ္၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤစိတ္၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပါ႐ံုတို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵါ႐ံုတို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶာ႐ံုတို႔သည္။ပ။ ေလာက ၌ရသာ႐ံုတို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုတို႔သည္။ပ။ ေလာက၌ တရားသေဘာတို႔သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤတရားသေဘာတို႔၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤတရားသေဘာတို႔၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ စကၡဳဝိညာဏ္သည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတဝိညာဏ္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဃာနဝိညာဏ္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါဝိညာဏ္သည္။ပ။ ေလာက၌ ကာယဝိညာဏ္သည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာဝိညာဏ္သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာဝိညာဏ္၌ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာဝိညာဏ္၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ စကၡဳသမၹႆသည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတသမၹႆသည္။ပ။ ေလာက၌ ဃာနသမၹႆသည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါသမၹႆသည္။ပ။ ေလာက၌ ကာယသမၹႆသည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာသမၹႆသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆ၌ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤ (မေနာသမၹႆ) ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ စကၡဳသမၹႆဇာေဝဒနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာသည္။ပ။ ေလာက၌ဃာနသမၹႆဇာေဝဒနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဇိဝွါသမၹႆဇာေဝဒနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ကာယသမၹႆဇာေဝဒနာသည္။ပ။ ေလာက၌ မေနာသမၹႆဇာေဝဒနာသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာ ျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို္ ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤမေနာသမၹႆ ဇာေဝဒနာ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပသညာသည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵသညာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶသညာသည္။ပ။ ေလာက၌့ရသသညာသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺသညာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼသညာသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို္ ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသညာ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသညာ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပသေၪၥတနာသည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵသေၪၥတနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶသေၪၥတနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ရသသေၪၥတနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺသေၪၥတနာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼသေၪၥတနာသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသေၪၥတနာ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼသေၪၥတနာ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပတဏွာသည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵတဏွာ သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶတဏွာ သည္။ပ။ ေလာက၌ ရသတဏွာသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺတဏွာသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼတဏွာသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼတဏွာ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼ တဏွာ၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ရသဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺဝိတက္သည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼဝိတက္သည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္သာယာဖြယ္ သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို္ ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိတက္၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိတက္၌ ခ်ဳပ္၏။

ေလာက၌ ႐ူပဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ သဒၵဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ဂႏၶဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ရသဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ေဖာ႒ဗၺဝိစာရသည္။ပ။ ေလာက၌ ဓမၼဝိစာရသည္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ သာယာဖြယ္သေဘာျဖစ္၏၊ ထိုတဏွာကို ပယ္အပ္သည္ရွိေသာ္ ဤဓမၼဝိစာရ၌ ပယ္အပ္၏၊ ခ်ဳပ္သည္ ရွိေသာ္ဤဓမၼဝိစာရ၌ ခ်ဳပ္၏။

ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဒုကၡနိေရာဓအရိယသစၥာ၉၆ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီ ပဋိပဒါအရိယသစၥာ

၁၃၅။ ရဟန္းတို႔ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥာ၉၇သည္ အဘယ္နည္း။ ျမတ္ေသာ အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ ဤမဂ္အက်င့္ လမ္းတည္း။ ဤမဂ္အက်င့္လမ္းတို႔သည္ အဘယ္တို႔နည္း၊ သမၼာဒိ႒ိ၉၈သမၼာသကၤပၸ၉၉ သမၼာဝါစာ၁ဝဝ သမၼာကမၼႏၲ၁ဝ၁ သမၼာအာဇီဝ၁ဝ၂ သမၼာဝါယာမ၁ဝ၃ သမၼာသတိ၁ဝ၄သမၼာသမာဓိ၁ဝ၅တို႔ေပတည္း။

ရဟန္းတို႔ သမၼာဒိ႒ိသည္ အဘယ္နည္း။

ဒုကၡ၌ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ ျဖစ္ေၾကာင္း၌ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ရာ (နိဗၺာန္) ၌ သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္၌ သိျမင္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ (သိျမင္ျခင္း) ကို မွန္စြာသိျမင္ျခင္း ‘သမၼာဒိ႒ိ’ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာသကၤပၸသည္ အဘယ္နည္း။

(ကာမအာ႐ံုမွ) လြတ္ကင္းေသာၾကံစည္ျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္းမွ လြတ္ကင္းေသာၾကံစည္ျခင္း၊ ညႇဥ္းဆဲျခင္းမွ လြတ္ကင္းေသာၾကံစည္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ (ၾကံစည္ျခင္း) ကို မွန္စြာၾကံျခင္း ‘သမၼာကၤပၸ’ဟု ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာဝါစာသည္ အဘယ္နည္း။

မဟုတ္မမွန္ ေျပာျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ကုန္းစကားမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ႐ုန္႔ၾကမ္းေသာစကားမွၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ၿပိန္ဖ်င္းေသာစကားမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ (ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း) ကိုမွန္စြာ ေျပာဆိုျခင္း ‘သမၼာဝါစာ’ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာကမၼႏၲသည္ အဘယ္နည္း။

အသက္ကို သတ္ျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ မေပးသည္ကိုယူျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ကာမဂုဏ္တို႔၌မွားယြင္းစြာ က်င့္ျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္းတည္း။ ရဟန္းတို႔ ဤ (ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း) ကို မွန္စြာျပဳလုပ္ျခင္း ‘သမၼာကမၼ ႏၲ’ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာအာဇီဝသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာျဖစ္ေသာ တပည့္သည္ မွားေသာ အသက္ေမြးျခင္းကို ပယ္စြန္႔၍မွန္စြာအသက္ေမြးျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြး၏။ ရဟန္းတို႔ ဤ (အသက္ေမြးျခင္း) ကို မွန္စြာ အသက္ ေမြးျခင္း ‘သမၼာအာဇီဝ’ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာဝါယာမသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ မျဖစ္ေသးေသာ ယုတ္မာေသာ အကုသိုလ္တရားတို႔ ကိုမျဖစ္ေပၚေစရန္ ဆႏၵကို ျဖစ္ေစ၏၊ အားထုတ္၏၊ လံု႕လျပဳ၏၊ စိတ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္၏၊ ေဆာက္တည္၏။ ျဖစ္ၿပီးေသာ ယုတ္မာေသာ အကုသိုလ္တရားတို႔ကို ပယ္ရန္ ဆႏၵကို ျဖစ္ေစ၏၊ အားထုတ္၏၊ လံု႕လျပဳ၏၊ စိတ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္၏၊ ေဆာက္တည္၏။ မျဖစ္ေသးေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔ကို ျဖစ္ေစရန္ဆႏၵကို ျဖစ္ေစ၏၊ အားထုတ္၏၊ လံု႕လျပဳ၏၊ စိတ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္၏၊ ေဆာက္တည္၏။ ျဖစ္ၿပီးေသာကုသိုလ္ တရားတို႔ တည္ျမဲေစရန္ မေပ်ာက္ပ်က္ေစရန္ တိုးတက္ျဖစ္ပြါးေစရန္ ျပန္႔ေျပာေစရန္ ပြါးမ်ားမႈျပည့္စံု ေစရန္ ဆႏၵကို ျဖစ္ေစ၏၊ အားထုတ္၏၊ စိတ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္၏၊ ေဆာက္တည္၏။ ရဟန္းတို႔ဤ (အားထုတ္ျခင္း) ကို မွန္စြာအားထုတ္ျခင္း ‘သမၼာဝါယာမ’ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာသတိသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၥ်ာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ ႐ုပ္အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၥ်ာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ ေဝဒနာတို႔၌ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ လံု႔လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၥ်ာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ စိတ္၌ စိတ္ကိုအႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ျပင္းစြာ အားထုတ္ေသာ လံု႕လရွိသည္ျဖစ္၍ သမၸဇဥ္ဉာဏ္ရွိသည္ျဖစ္၍ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၥ်ာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္၍ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ ရဟန္းတို႔ ဤ (ေအာက္ေမ့ျခင္းသတိ) ကို မွန္စြာေအာက္ေမ့ျခင္း ‘သမၼာသတိ’ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ သမၼာသမာဓိသည္ အဘယ္နည္း။

ရဟန္းတို႔ ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္ ကာမဂုဏ္တို႔မွ ကင္းဆိတ္၍သာလွ်င္ အကုသိုလ္တရားတို႔မွ ကင္းဆိတ္၍သာလွ်င္ ဝိတက္ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ဝိစာရႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ (နီဝရဏ) ကင္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ ပီတိသုခရွိေသာ ပဌမစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။

ဝိတက္ဝိစာရၿငိမ္းျခင္းေၾကာင့္ မိမိသႏၲာန္၌ စိတ္ကို ၾကည္လင္ေစတတ္ေသာ၊ သမာဓိကို ျဖစ္ပြားေစတတ္ေသာ၊ ဝိတက္လည္းမရွိေသာ၊ ဝိစာရလည္းမရွိေသာ၊ သမာဓိေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ ပီတိသုခရွိေသာဒုတိယစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။

ပီတိ၏လည္း ကင္းျခင္းေၾကာင့္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလ်က္ သတိရွိလ်က္ ဆင္ျခင္လ်က္ ေန၏၊ သုခကိုလည္းကိုယ္ျဖင့္ ခံစား၏၊ အၾကင္ (တတိယစ်ာန္) ေၾကာင့္ ထိုသူကို ”လ်စ္လ်ဴ႐ႈသူ သတိရွိသူ ခ်မ္းသာစြာေနေလ့ရွိသူ” ဟု အရိယာ (ပုဂၢိဳလ္)တို႔သည္ ခ်ီးမြမ္းေျပာဆိုကုန္၏၊ ထိုတတိယစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။

ခ်မ္းသာဆင္းရဲကို ပယ္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ေရွးဦးကပင္ ဝမ္းသာျခင္းႏွလံုးမသာျခင္းတို႔၏့ခ်ဳပ္ႏွင့္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဆင္းရဲခ်မ္းသာကင္းေသာ ဥေပကၡာေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ သတိ၏ စင္ၾကယ္ျခင္းရွိေသာ စတုတၳစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ေန၏။ ရဟန္းတို႔ ဤသမာဓိကို မွန္စြာတည္ၾကည္ျခင္း ‘သမၼာသမာဓိ’ ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။ ရဟန္းတို႔ ဤတရားသေဘာကို ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစၥာဟူ၍ ဆိုအပ္၏။

၁၃၆။ ဤသို႔ မိမိ၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ေန၏၊ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ ျဖစ္၍ေန၏၊ မိမိ သူတစ္ပါး၏ သေဘာတရားတို႔၌မူလည္း သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ သေဘာတရားတို႔၌ ျဖစ္ေၾကာင္း ပ်က္ေၾကာင္းတရားႏွင့္ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းသေဘာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍မူလည္း ေန၏၊ ထို႔ျပင္ ”သေဘာတရားတို႔သည္သာလွ်င္ ရွိကုန္၏” ဟု ထိုရဟန္းအား သတိသည္ ေရွး႐ႈထင္၏၊ (ထိုသတိသည္) အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးပြားျခင္းငွါသာျဖစ္၏၊ အဆင့္ဆင့္ သတိတစ္ဖန္တိုးပြားျခင္းငွါသာျဖစ္၏၊ (ထိုရဟန္းသည္ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မမွီမတြယ္မူ၍လည္း ေန၏၊ ေလာက၌တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ်လည္း (ငါ,ငါ၏ဥစၥာဟု) စဲြလည္း မစြဲလမ္း။ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔လည္း ရဟန္းသည္အရိယသစၥာေလးပါး သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေန၏။

သစၥာပိုင္းၿပီး၏။

သေဘာတရားကို ဆင္ျခင္ျခင္းၿပီး၏။

၁၃၇။ ရဟန္းတို႔ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ကို ခုနစ္ႏွစ္တို႔ပတ္လံုး ဤေဟာျပေသာနည္းျဖင့္ ပြါးျငားအံ့၊ ထိုပြါးေသာပုဂၢိဳလ္အား မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ပင္ အရဟတၱဖိုလ္ ျဖစ္ေစ၊ ဥပါဒါန္အႂကြင္းရွိေသးလွ်င္ အနာဂါမိဖိုလ္ျဖစ္ေစ ဤဖိုလ္ႏွစ္ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာ ဖိုလ္ကို (အမွန္ရေပမည္ဟု) အလိုရွိအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ ခုနစ္ႏွစ္ကို ထားဘိဦး၊ ရဟန္းတို႔ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ကိုေျခာက္ႏွစ္တို႔ပတ္လံုး ဤေဟာျပေသာနည္းျဖင့္ ပြားျငားအံ့။ပ။ ငါးႏွစ္တို႔ပတ္လံုး။ ေလးႏွစ္တို႔ပတ္လံုး။ သံုးႏွစ္တို႔ပတ္လံုး။ ႏွစ္ႏွစ္တို႔ပတ္လံုး။ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး။

ရဟန္းတို႔ တစ္ႏွစ္ကို ထားဘိဦး၊ ရဟန္းတို႔ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ကိုခုနစ္လတို႔ပတ္လံုး ဤေဟာျပေသာ နည္းျဖင့္ ပြါးျငားအံ့၊ ထိုပြါးေသာ ပုဂၢိဳလ္အား မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ပင္အရဟတၱဖိုလ္ျဖစ္ေစ၊ ဥပါဒါန္အႂကြင္းရွိေသးလွ်င္ အနာဂါမိဖိုလ္ျဖစ္ေစ ဤဖိုလ္ႏွစ္ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာ ဖိုလ္ကို (အမွန္ရေပမည္ဟု) အလိုရွိအပ္၏။

ရဟန္းတို႔ ခုနစ္လကို ထားဘိဦး၊ ရဟန္းတို႔ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ကိုေျခာက္လတို႔ပတ္လံုး ဤေဟာျပေသာ နည္းျဖင့္ ပြါးျငားအံ့။ပ။ ငါးလတို႔ပတ္လံုး။ ေလးလတို႔ပတ္လံုး။ သံုးလတို႔ပတ္လံုး။ ႏွစ္လတို႔ပတ္လံုး။ တစ္လပတ္လံုး။ လခြဲပတ္လံုး။

ရဟန္းတို႔ လခြဲကို ထားဘိဦး၊ ရဟန္းတို႔ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မဆို ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ကိုခုနစ္ရက္ပတ္လံုး ဤေဟာျပေသာ နည္းျဖင့္ ပြါးျငားအံ့၊ ထိုပြါးေသာပုဂၢိဳလ္အား မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ပင္အရဟတၱဖိုလ္ျဖစ္ေစ၊ ဥပါဒါန္အႂကြင္းရွိေသးလွ်င္ အနာဂါမိဖိုလ္ျဖစ္ေစ ဤဖိုလ္ႏွစ္ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာဖိုလ္ကို (အမွန္ရေပမည္ဟု) အလိုရွိအပ္၏။

၁၃၈။ ”ရဟန္းတို႔ ဤခရီးလမ္းသည္ သတၱဝါတို႔၏ စိတ္စင္ၾကယ္ရန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း ငိုေႂကြးျခင္း့တို႔ကို လြန္ေျမာက္ရန္၊ ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲဲျခင္းတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္၊ အရိယမဂ္ကို ရရန္၊ နိဗၺာန္ကိုမ်က္ေမွာက္ျပဳရန္၊ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းျဖစ္၏၊ ယင္းသည့္ ခရီးလမ္းကား ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါးတို႔ပင္တည္း” ဟု ဤသို႔ အၾကင္သတိပ႒ာန္တရားေၾကျငာခ်က္ကို ငါဆိုခဲ့၏၊ ဤေၾကညာခ်က္ကိုဤ (အက်ဳိးႏွစ္ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါး အမွန္ရရွိႏိုင္ျခင္း) ကို ရည္ရြယ္၍ ဆို၏ဟု ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤတရားေတာ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။ ထိုရဟန္းတို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူေသာ တရားေတာ္ကိုႏွစ္လိုကုန္သည္ျဖစ္၍ ဝမ္းေျမာက္စြာ ခံယူၾကေလကုန္သတည္း။

ဆယ္ခုေျမာက္ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္ၿပီး၏။

ေရွးဦးစြာေသာ မူလပရိယာယဝဂ္ၿပီး၏။

မူလပရိယာယဝဂ္၏ သုတ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္

မူလပရိယာယသုတ္၊ သဗၺာသဝသုတ္၊ ဓမၼဒါယာဒသုတ္၊ ဘယေဘရဝသုတ္၊ အနဂၤဏ သုတ္၊ အာကေခၤယ်သုတ္၊ ဝတၳသုတ္၊ သေလႅခသုတ္၊ သမၼာဒိ႒ိသုတ္၊ သတိပ႒ာန သုတ္၊ ဤသို႔ သုတ္တို႔သည္ ဆယ္သုတ္တို႔တည္း။

အတုမဲ့ေသာ ျမတ္ေသာ မူလ ပရိယာယဝဂ္ၿပီး၏။

၁။ ေအာက္ေမ့ျခင္း။

၂။ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ေလာကကို ဆိုလိုသည္။

၃။ လိုခ်င္တပ္မက္ျခင္း။

၄။ ႏွလံုးမသာျခင္း။

၅။ ဝမ္းဗိုက္ကို ႐ႈိက္၍ လႊတ္ရသည္ကို ရည္၍ ထြက္ေလလႊတ္သည္ကို ႐ႈိက္သည္ဟု ေဝါဟာရျပဳသည္။

၆။ ဤပါဠိေတာ္၌ မပါ။ ခုဒၵကပါဌပါဠိေတာ္ (ဆ႒) နံပါတ္ (၂) ဒြတၱႎသာကာရႏွင့္ သုတၱနိပါတ္ပါဠိေတာ္ ဧကာဒသမ ဝိဇယသုတ္ (ဆ႒) နံပါတ္ (၃ဝ၈)တို႔၌ပါသည္။

၇။ ခံစားျခင္း။

၈။ ခ်မ္းသာေသာခံစားျခင္း။

၉။ ဆင္းရဲေသာခံစားျခင္း။

၁ဝ။ ဆင္းရဲဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ခံစားျခင္း။

၁၁။ တပ္မက္ျခင္း။

၁၂။ အမ်က္ထြက္ျခင္း

၁၃။ ေတြေဝျခင္း။

၁၄။ က်ဳံ႕ေသာစိတ္။

၁၅။ ပ်ံ႕ေသာစိတ္။

၁၆။ ႐ူပအ႐ူပစိတ္။

၁၇။ ကာမာဝစရစိတ္။

၁၈။ ကာမာဝစရစိတ္။

၁၉။ ႐ူပအ႐ူပစိတ္။

၂ဝ။ အပၸနာသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိရွိေသာ တည္ၾကည္ေသာစိတ္။

၂၁။ သမာဓိႏွစ္ပါးကင္းေသာ မတည္ၾကည္ေသာစိတ္။

၂၂။ လြတ္ေျမာက္ေသာစိတ္။

၂၃။ မလြတ္ေျမာက္ေသာစိတ္။

၂၄။ အပိတ္အပင္တရား

၂၅။ ကာမဂုဏ္အလို

၂၆။ သူတစ္ပါးပ်က္စီးေစလိုျခင္းသေဘာ

၂၇။ ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္း

၂၈။ ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း

၂၉။ ေနာင္တ တစ္ဖန္ပူပန္ျခင္း

၃ဝ။ မေဝခြဲႏိုင္ျခင္း

၃၁။ မွတ္သိျခင္း

၃၂။ ျပဳျပင္စီရင္မႈ အားထုတ္မႈ

၃၃။ အထူးသိမႈ

၃၄။ ျဖစ္ရာအေၾကာင္း

၃၅။ သစၥာတို႔ကိုသိေၾကာင္း

၃၆။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေအာက္ေမ့ျခင္း။

၃၇။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တရားသေဘာကို စူးစမ္းဆင္ျခင္ျခင္း။

၃၈။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ အားထုတ္ျခင္း။

၃၉။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႏွစ္သိမ့္ျခင္း။

၄ဝ။ မဂ္ဥာဏ္၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ကိုယ္စိတ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း။

၄၁။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တည္ၾကည္ျခင္း။

၄၂။ မဂ္ဥာဏ္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ အညီအမွ်႐ႈျခင္း။

၄၃။ ပဋိသေႏၶတည္ေနျခင္း။

၄၄။ အိုျခင္း။

၄၅။ ေသျခင္း။

၄၆။ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း။

၄၇။ ငိုေႂကြးျခင္း။

၄၈။ ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္း။

၄၉။ စိတ္ဆင္းရဲျခင္း။

၅ဝ။ ျပင္းစြာပူပန္ျခင္း။

၅၁။ နာျခင္း။

၅၂။ (တဏွွာ ဒိ႒ိဟူေသာ) ပါဒါန္၏ အာ႐ံုတရားစု။

၅၃။ တပ္မက္ျခင္း။

၅၄။ ကာမဘံု၌ တပ္မက္ျခင္း။

၅၅။ ႐ူပအ႐ူပဘံုတို႔၌ တပ္မက္ျခင္း။

၅၆။ ဥေစၧဒဒိ႒ိႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ တပ္မက္ျခင္း။

၅၇။ အဆင္း။

၅၈။ အသံ။

၅၉။ အနံ႔။

၆ဝ။ အရသာ။

၆၁။ အေတြ႕အထိ။

၆၂။ မ်က္စိ၌မွီေသာစိတ္။

၆၃။ နား၌မွီေသာစိတ္။

၆၄။ ႏွာေခါင္း၌မွီေသာစိတ္။

၆၅။ လွ်ာ၌မွီေသာစိတ္။

၆၆။ ကိုယ္၌မွီေသာစိတ္။

၆၇။ မေနာ၌မွီေသာစိတ္။

၆၈။ မ်က္စိအေတြ႕။

၆၉။ နားအေတြ႕။

၇ဝ။ ႏွာေခါင္းအေတြ႕။

၇၁။ လွ်ာအေတြ႕။

၇၂။ ကိုယ္အေတြ႕။

၇၃။ မေနာအေတြ႕။

၇၄။ မ်က္စိအေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၇၅။ နားအေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၇၆။ ႏွာေခါင္းအေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၇၇။ လွ်ာအေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၇၈။ ကိုယ္အေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၇၉။ မေနာအေတြ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာခံစားျခင္း။

၈ဝ။ ႐ႈပါ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၁။ သဒၵါ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၂။ ဂႏၶာ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၃။ ရသာ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၄။ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၅။ ဓမၼာ႐ံု၌ မွတ္သားျခင္း။

၈၆။ ႐ူပါ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၈၇။ သဒၵါ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၈၈။ ဂႏၶာ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၈၉။ ရသာ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၉ဝ။ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၉၁။ ဓမၼာ႐ံု၌ ေစ့ေဆာ္ျခင္း။

၉၂။ ႐ူပါ႐ံု၌ တပ္မက္ျခင္း။

၉၃။ ႐ူပါ႐ံု၌ၾကံစည္ျခင္း။

၉၄။ ႐ူပါ႐ံု၌ သံုးသပ္ဆင္ျခင္ျခင္း။

၉၅။ ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္းအရိယာတို႔သိအပ္ေသာ အမွန္တရား။

၉၆။ ဒုကၡ၏ခ်ဳပ္ရာ အရိယာတို႔သိအပ္ေသာ အမွန္တရား။

၉၇။ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာသို႔ ေရာက္ေၾကာင္းအက်င့္ဟူေသာ အရိယာတို႔သိအပ္ေသာ အမွန္တရား။

၉၈။ မွန္စြာသိျမင္ျခင္း။

၉၉။ မွန္စြာၾကံျခင္း။

၁ဝဝ။ မွန္စြာေျပာဆိုျခင္း။

၁ဝ၁။ မွန္စြာျပဳလုပ္ျခင္း။

၁ဝ၂။ မွန္စြာအသက္ေမြးျခင္း။

၁ဝ၃။ မွန္စြာအားထုတ္ျခင္း။

၁ဝ၄။ မွန္စြာေအာက္ေမ့ျခင္း။

၁ဝ၅။ မွန္စြာတည္ၾကည္ျခင္း။