အကြၽႏု္ပ္သည္ ဤသို႔ ၾကားနာခဲ့ရပါသည္- အခါတစ္ပါး၌ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာဝတၳိျပည္ ပုဗၺာ႐ံုေက်ာင္း မိဂါရမာတာ ဝိသာခါ၏ ျပာသာဒ္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ၌ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ညဥ့္၏ ဂုဏ္အဂၤါႏွင့္ ျပည့္စံု၍ လျပည့္ေန႔ျဖစ္ေသာ တစ္ဆယ့္ငါးရက္ေျမာက္ ဥပုသ္ေန႔ညဥ့္၌ ရဟန္းအေပါင္း ျခံရံလ်က္ လြင္တီးေခါင္ဝယ္ ထိုင္ေနေတာ္မူ၏။ ထိုအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အလြန္တိတ္ဆိတ္ ၿငိမ္သက္ေသာ ရဟန္းအေပါင္းကို ေစာင္းငဲ့ၾကည့္႐ႈေတာ္မူကာရဟန္းတို႔ကို ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏-
ရဟန္းတို႔ အၾကင္တရားတို႔သည္ ကုသိုလ္မည္ကုန္၏။ ျဖဴစင္ကုန္၏။ ေလာကမွ ထြက္ေျမာက္ေစတတ္ကုန္၏။ အရဟတၱဖိုလ္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ကုန္၏။ ရဟန္းတို႔ ကုသိုလ္ျဖစ္ကုန္ေသာ ျဖဴစင္ကုန္ေသာ ေလာကမွ ထြက္ေျမာက္ေစတတ္ကုန္ေသာ အရဟတၱဖိုလ္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ကုန္ေသာ ထိုတရားတို႔ကို သင္တို႔ ၾကားနာရန္ အေၾကာင္းသည္ အဘယ္နည္းဟု ေမးၾကကုန္မူ ထိုေမးသူတို႔ကို ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိကုန္ေသာတရားတို႔ကိုဟုတ္တိုင္းမွန္စြာ သိဖို႔ရန္သာတည္းဟု ေျဖဆိုအပ္ကုန္၏။ အဘယ္သို႔လွ်င္ ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာတရားကို ဆိုၾကကုန္သနည္း။
(၁) ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္း ‘ဒုကၡ’တည္း၊ ဤတရားသည္ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္း ‘သမုဒယ’တည္း၊ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း။ ဤတရားသည္ ဆင္းရဲ၏ခ်ဳပ္ရာ ‘နိေရာဓ’တည္း၊ ဤတရားသည္ ဆင္းရဲ၏ခ်ဳပ္ရာ (နိဗၺာန္) သို႔ ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္’မဂၢ’တည္း၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း။ ဤသို႔ ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာတရားကို ေကာင္းစြာ ႐ႈသည္ျဖစ္၍မေမ့မေလ်ာ့ အျပင္းအထန္အားထုတ္သည္ျဖစ္၍ နိဗၺာန္သို႔ ေစလႊတ္ေသာ စိတ္ရွိလ်က္ ေနထိုင္ေသာ ရဟန္းအား ယခုဘဝ၌ပင္လွ်င္ အရဟတၱဖိုလ္ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဥပါဒါနကၡႏၶာ အႂကြင္းရွိေသးမူ အနာဂါမိဖိုလ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ထိုႏွစ္မ်ဳိးေသာ ဖိုလ္တို႔တြင္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဖိုလ္ကို မခြၽတ္ရလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္အပ္၏။
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူၿပီးလွ်င္ ထိုမွေနာက္၌ ဤဂါထာတို႔ကို မိန္႔ေတာ္မူ၏ –
၇၃ဝ။ ”အၾကင္သူတို႔သည္ ဆင္းရဲကို မသိၾကကုန္၊ ထို႔ျပင္ ဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကို မသိၾကကုန္၊ ခပ္သိမ္းေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ ဆင္းရဲ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ (နိဗၺာန္) ကိုလည္းေကာင္း၊ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ (နိဗၺာန္) သို႔ ေရာက္ေၾကာင္း၊ လမ္းစဥ္ကိုလည္းေကာင္း မသိၾကကုန္။ (၁)
၇၃၁။ ထိုသူတို႔သည္ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ေသာ (အရဟတၱဖိုလ္) စိတ္ႏွင့္ ကိေလသာမွလြတ္ေျမာက္ေသာ (အရဟတၱဖိုလ္) ပညာမွ ယုတ္ကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏ အဆံုးကို ျပဳျခင္းငွါ မထိုက္ကုန္၊ ပဋိသေႏၶေနျခင္း အိုျခင္းသို႔ ဧကန္ ေရာက္ၾကရကုန္၏။ (၂)
၇၃၂။ အၾကင္သူတို႔သည္ကား ဆင္းရဲကို သိၾကကုန္၏။ ထို႔ျပင္ ဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိၾကကုန္၏။ ခပ္သိမ္းေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ (နိဗၺာန္) ကိုလည္းေကာင္း၊ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ (နိဗၺာန္)သို႔ ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းစဥ္ကိုလည္းေကာင္း သိၾကကုန္၏။ (၃)
၇၃၃။ ထိုသူတို႔သည္ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ေသာ (အရဟတၱဖိုလ္) စိတ္ႏွင့္ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ေသာ (အရဟတၱဖိုလ္) ပညာႏွင့္ ျပည့္စံုကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏အဆံုးကို ျပဳျခင္းငွါ ထိုက္ကုန္၏။ ပဋိသေႏၶေနျခင္း အိုျခင္းသို႔ မကပ္ေရာက္ၾကရကုန္”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၄)
(၂) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာ တရားကို ေကာင္းစြာ႐ႈျခင္းသည္ ျဖစ္ရာအံ့ေလာဟု ဤသို႔ ေမးသူတို႔ရွိၾကကုန္မူ (ထိုေမးသူတို႔ကို) ”ရွိသည္ ျဖစ္ရာ၏”ဟု ေျဖဆိုအပ္ကုန္၏။ အဘယ္သို႔လွ်င္ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ် အားလံုးသည္ ေလာကီကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံဟူေသာ (ဥပဓိ) အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ေလာကီကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံတို႔၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၃၄။ ”ေလာက၌ မ်ားေသာ သေဘာရွိကုန္ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡဟူသမွ်တို႔သည္ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚကုန္၏။ မသိသည္ျဖစ္၍ ေလာကီကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံကို ျပဳေသာ ပညာႏုံ႔သူ (ပုထုဇဥ္)သည္ အဖန္တလဲလဲ ဆင္းရဲသို႔ ကပ္ေရာက္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ပိုင္းျခား၍ သိတတ္သူသည္ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ႐ႈမွတ္ဆင္ျခင္လ်က္ ေလာကီကုသိုလ္ အကုသိုလ္ကံကို မျပဳလုပ္ရာ”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၅)
(၃) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာတရားကို ေကာင္းစြာ႐ႈျခင္းသည္ ျဖစ္ရာအံ့ေလာဟု ဤသို႔ ေမးသူတို႔ ရွိၾကကုန္မူ (ထိုေမးသူတို႔ကို) ”ရွိသည္ ျဖစ္ရာ၏”ဟု ေျဖဆိုအပ္ကုန္၏။ အဘယ္သို႔လွ်င္ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ အဝိဇၨာဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ အဝိဇၨာသာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၃၅။ ”အၾကင္သတၱဝါတို႔သည္ ပဋိသေႏၶေနရမူ ေသရမႈဟူေသာ ခႏၶာအစဥ္သို႔ အဖန္တလဲလဲ ေရာက္ၾကရကုန္၏။ ဤလူ႕ဘဝ အျခားေသာဘဝသို႔ (ေရာက္ၾကရကုန္၏)၊ ထိုသတၱဝါတို႔၏ ထိုသို႔ လားေရာက္ရျခင္းသည္ အဝိဇၨာေၾကာင့္သာ ျဖစ္၏။ (၆)
၇၃၆။ ထိုစကား မွန္၏။ သတၱဝါအေပါင္းသည္ အၾကင္အဝိဇၨာေၾကာင့္ ဤသံသရာ၌ ၾကာျမင့္စြာ နစ္ျမဳပ္ရ၏။ ဤအဝိဇၨာသည္ ႀကီးစြာေသာ ေမာဟပင္တည္း။ အရဟတၱမဂ္ ဝိဇၨာႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သတၱဝါတို႔သည္ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္သို႔ မေရာက္ၾကရကုန္”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၇)
(၄) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ် အားလံုးသည္ သခၤါရဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ သခၤါရတို႔၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔။ပ။ ထို႔ေနာက္ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၃၇။ ”ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ သခၤါရဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။ သခၤါရတို႔၏သာ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ (၈)
၇၃၈-၇၃၉။ သခၤါရဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိ၍သခၤါရအားလံုးတို႔၏ ၿငိမ္းျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ (ကာမစေသာ) သညာတို႔၏ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဤသို႔ ဆင္းရဲကုန္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဤႏွစ္မ်ဳိးကို ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္းသိ၍ ေကာင္းစြာျမင္ကုန္ေသာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေသာ ပညာရွိတို႔သည္ (သခၤတ စသည္တို႔၏ သေဘာကို) ေကာင္းစြာသိကုန္၍ မာရ္၏အရာျဖစ္ေသာ ေတဘူမကဝဋ္ကို ႏွိမ္နင္းလ်က္ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္သို႔ မေရာက္ၾကရကုန္”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၉-၁ဝ)
(၅) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ဝိညာဏ္တည္းဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဝိညာဏ္၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္းမရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၄ဝ။ ”ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ဝိညာဏ္ဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဝိညာဏ္၏သာ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ။ (၁၁)
၇၄၁။ ရဟန္းသည္ ဝိညာဏ္ဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိ၍ဝိညာဏ္ၿငိမ္းျခင္းေၾကာင့္ တဏွာကင္းသျဖင့္ ကိေလသ ပရိနိဗၺာန္စံရ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၁၂)
(၆) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ဖႆဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဖႆ၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၄၂။ ”ဝိညာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ဖႆသည္ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္သည္ျဖစ္၍ ဘဝ တဏွာတည္းဟူေသာ အလ်ဥ္သို႔ အစဥ္ေလွ်ာက္ကာ လမ္းမွားသို႔ သြားကုန္ေသာ ထိုသတၱဝါတို႔အား သံေယာဇဥ္ကုန္ရာနိဗၺာန္သည္ ေဝးကြာလွ၏။ (၁၃)
၇၄၃။ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ကား ဖႆကို ပရိညာသံုးပါးျဖင့္ သိၿပီးလွ်င္ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္သိလ်က္နိဗၺာန္၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ကုန္၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ဖႆ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ တဏွာကင္းသျဖင့္ကိေလသပရိနိဗၺာန္စံရ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၁၄)
(၇) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ေဝဒနာဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ေဝဒနာ၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၄၄။ ”အဇၩတၱသႏၲာန္၌လည္းေကာင္း၊ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌လည္းေကာင္း ဥေပကၡာ ေဝဒနာလည္းျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာလည္းျဖစ္ေသာ ခံစားမႈဟူသမွ်သည္ ရွိ၏။ (၁၅)
၇၄၅။ အၾကင္ရဟန္းသည္ ဤေဝဒနာကို ဆင္းရဲေၾကာင္းဟု သိ၍ ပ်က္တတ္ေသာ သေဘာေဖာက္ျပန္တတ္ေသာ သေဘာကို ဉာဏ္ျဖင့္ေတြ႕ထိ၍ ေတြ႕ထိ၍ အပ်က္ကို ႐ႈကာ ထိုေဝဒနာတို႔၌ ဤသို႔ ဆင္းရဲေသာ အျဖစ္ကို သိ၏။ ထိုရဟန္းသည္ ေဝဒနာတို႔၏ကုန္ျခင္းေၾကာင့္ တဏွာကင္းသည္ျဖစ္၍ကိေလသပရိနိဗၺာန္ စံရ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၁၆)
(၈) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ တဏွာဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ တဏွာ၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၄၆။ ”တဏွာလွ်င္ အေဖာ္ရွိေသာ ေယာက်္ားသည္ ရွည္ၾကာစြာေသာ ကာလ ပတ္လံုးက်င္လည္ရသည္ျဖစ္၍ ဤလူ႕ဘဝ တစ္ပါးေသာ ဘဝဟူေသာ သံသရာကို မလြန္ေျမာက္ႏိုင္။ (၁၇)
၇၄၇။ သတိရွိေသာ ရဟန္းသည္ ဆင္းရဲ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ထိုတဏွာကို အျပစ္အားျဖင့္ သိ၍တဏွာကင္းေသာေၾကာင့္ ေနာင္တစ္ဖန္ ပဋိသေႏၶကို မယူ ေတာ့ဘဲ (သံသရာမွ) ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၁၈)
(၉) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ့ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ဥပါဒါန္ဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဥပါဒါန္၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၄၈။ ”ဥပါဒါန္ဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဘဝ ျဖစ္၏။ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သတၱဝါသည္ ဆင္းရဲသို႔ ေရာက္ရ၏။ ပဋိသေႏၶေနရသူအား ေသျခင္းသည္ ျဖစ္ရ၏။ ဤပဋိသေႏၶေနရျခင္းေသရျခင္းသေဘာသည္ ဆင္းရဲျဖစ္ရျခင္းပင္တည္း။ (၁၉)
၇၄၉။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာရွိတို႔သည္ ေအာက္မဂ္သံုးပါးျဖင့္ ေကာင္းစြာ သိၾက ၿပီးလွ်င္ဥပါဒါန္ကုန္ျခင္းေၾကာင့္ ဇာတိကုန္ရာ နိဗၺာန္ကို အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ သိၾကကုန္၍ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္သို႔ မေရာက္ၾကရေတာ့ကုန္”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၂ဝ)
(၁ဝ) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္အားထုတ္အပ္ေသာ ကံဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊အားထုတ္အပ္ေသာ ကံတို႔၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၅ဝ။ ”ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္အားထုတ္အပ္ေသာ ကံဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။အားထုတ္အပ္ေသာ ကံတို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္းမရွိေတာ့ေပ။ (၂၁)
၇၅၁-၇၅၂။ ဆင္းရဲသည္အားထုတ္အပ္ေသာ ကံေၾကာင့္ ျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိေသာေၾကာင့္အားထုတ္အပ္ေသာ ကံအားလံုးကို စြန္႔ၿပီး၍အားထုတ္မႈကံ ကင္းေသာ နိဗၺာန္သို႔ လြတ္ေျမာက္ေသာ စိတ္ရွိေသာ ဘဝတဏွာျပတ္ၿပီးေသာ ၿငိမ္းေအးေသာ စိတ္ ရွိေသာ ရဟန္းအားဇာတိဟူေသာ သံသရာကုန္ၿပီ၊ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္ မရွိေတာ့ၿပီ”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၂၂-၂၃)
(၁၁) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ အာဟာရဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ အာဟာရတို႔၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၅၃။ ”ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ အာဟာရဟူေသာ အ ေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ အာဟာရတို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိေတာ့ ေပ။ (၂၄)
၇၅၄။ အာဟာရဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိေသာေၾကာင့္ အာဟာရအားလံုးကို ပိုင္းျခား သိ၍ အာဟာရအားလံုးကို မမွီ ေတာ့ေပ။ (၂၅)
၇၅၅။ ကိေလသာ အနာေရာဂါကင္းေသာ နိဗၺာန္ကို ေကာင္းစြာသိ၍ အာသေဝါကုန္ျခင္းေၾကာင့္ ပညာျဖင့္ ဆင္ျခင္၍မွီဝဲေသာ သစၥာတရား၌ တည္ေသာ ရဟႏၲာသည္ သတၱဝါဟူေသာ ေရတြက္ျခင္းသို႔ မေရာက္ႏိုင္ေတာ့ေပ”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၂၆)
(၁၂) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ ကံ၏အေဆာက္အဦးဟူေသာတုန္လႈပ္ျခင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ကံ၏အေဆာက္အဦးဟူေသာတုန္လႈပ္ျခင္းတို႔၏သာလွ်င္ (အရဟတၱမဂ္ျဖင့္) အႂကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ၊ ဤ့သည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၅၆။ ”ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဆင္းရဲဟူသမွ်အားလံုးသည္ တုန္လႈပ္ျခင္းဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ တုန္လႈပ္ျခင္းတို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း မရွိ။ (၂၇)
၇၅၇။ သတိရွိေသာ ရဟန္းသည္ တုန္လႈပ္ျခင္းဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိေသာေၾကာင့္ တဏွာစြန္႔လႊတ္လ်က္ ကမၼသခၤါရတို႔ကို ခ်ဳပ္ေစၿပီးလွ်င္ တဏွာမရွိသည္ဥပါဒါန္မရွိသည္ျဖစ္၍ ဤသံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရာ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၂၈)
(၁၃) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ (တဏွာ မာန ဒိ႒ိတို႔)မွီသူအား ေၾကာက္ရြံ႕တုန္လႈပ္မႈ ျဖစ္၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ (တဏွာ မာန ဒိ႒ိတို႔) မမွီေသာသူသည္ မတုန္လႈပ္၊ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၅၈။ ”တဏွာ မာန ဒိ႒ိတို႔ မမွီသူသည္ မတုန္လႈပ္၊မွီေသာသူကား ဤလူ႕ ဘဝ တစ္ပါးေသာ ဘဝကို ျပင္းစြာ စြဲလမ္းသည္ျဖစ္၍ သံသရာကို မလြန္ေျမာက္ႏိုင္။ (၂၉)
၇၅၉။ သတိရွိေသာ ရဟန္းသည္ တဏွာမာနဒိ႒ိဟူေသာမွီရာတို႔ေၾကာင့္ ႀကီး စြာေသာ ေဘးျဖစ္၏ဟု ဤသို႔ ေသာ အျပစ္ကို သိေသာေၾကာင့္ တဏွာ မာန ဒိ႒ိတို႔ကို မမွီမူ၍ မစြဲလမ္းဘဲ သံသရာမွထြက္ေျမာက္ရာ၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၃ဝ)
(၁၄) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ရဟန္းတို႔ ႐ူပဘဝတို႔ထက္ အ႐ူပဘဝတို႔သည္သာလြန္ၿငိမ္သက္ကုန္၏။ ဤသည္ကားတစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ အ႐ူပဘဝတို႔ထက္ ကိေလသာခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္သည္သာလြန္ၿငိမ္သက္၏။ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၆ဝ။ ”႐ူပဘဝသို႔ ကပ္ေရာက္ကုန္ေသာ သတၱဝါ အ႐ူပဘဝ၌ တည္ကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔သည္ ဘဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကို မသိၾကကုန္ေသာေၾကာင့္ တစ္ဖန္ ဘဝ သစ္သို႔ ေရာက္လာၾကကုန္၏။ (၃၁)
၇၆၁။ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ကား ႐ူပဘဝတို႔ကို ပိုင္းျခားသိကုန္၍ အ႐ူပဘဝတို႔၌လည္း မတည္ကုန္၊ နိဗၺာန္၌သာလွ်င္ ႏွလံုးသြင္းကုန္၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ ေသျခင္းသေဘာကို စြန္႔လႊတ္ႏိုင္ကုန္၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၃၂)
(၁၅) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ျဖစ္ရာအံ့ေလာ။ပ။ အဘယ္သို႔ ျဖစ္ရာသနည္း၊ ရဟန္းတို႔ နတ္ မာရ္နတ္ ျဗဟၼာႏွင့္တကြေသာ နတ္ေလာကႏွင့္ သမဏျဗာဟၼဏမင္းမ်ား လူမ်ားႏွင့္တကြေသာ လူ႕ေလာကသည္ နိစၥ သုဘ သုခ အတၱသေဘာမွန္၏ဟု ယူဆထားေသာ နာမ္႐ုပ္ကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က ဤအယူအဆသည္မွားယြင္း၏ဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း ေကာင္းေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ျမင္ၾက၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ရဟန္းတို႔ နတ္ မာရ္နတ္ျဗဟၼာႏွင့္တကြေသာ နတ္ေလာကႏွင့္ သမဏျဗာဟၼဏ မင္းမ်ား လူမ်ားႏွင့္တကြေသာ လူ႕ေလာကသည္႐ုပ္ေဝဒနာသည္ မရွိျခင္းေၾကာင့္မွား၏ဟု ယူဆထားေသာ နိဗၺာန္ကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က ဤနိဗၺာန္သည္ပရမတၳအားျဖင့္မွန္၏ဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း ေကာင္းေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ျမင္ၾက၏။ ဤသည္ကားဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ဤသို႔ ေကာင္းစြာ။ပ။ ထို႔ေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူ၏-
၇၆၂။ ”အတၱမဟုတ္ေသာ နာမ္႐ုပ္၌ စြဲမွီလ်က္ အတၱဟု ထင္မွတ္ယူဆေသာ နတ္ႏွင့္တကြေသာ ေလာကကို ၾကည့္႐ႈပါေလာ့၊ ဤနာမ္႐ုပ္သည္ နိစၥစသည္တို႔ အျဖစ္ျဖင့္မွန္၏ဟု နတ္ႏွင့္တကြေသာ ေလာကက ထင္မွတ္ယူဆေန၏။ (၃၃)
၇၆၃။ နာမ္႐ုပ္သည္ အတၱဟု ထင္မွတ္ယူဆထားသည္မွ တစ္ပါးေသာ အနတၱ အျခင္းအရာအားျဖင့္ျဖစ္၏။မွန္၏-ထိုနာမ္႐ုပ္ကို ငါ၏အတၱဟု ထင္မွတ္ယူဆျခင္းသည္ ထိုေလာက၏မွားယြင္းခ်က္တည္း၊ အေၾကာင္းကား ထိုနာမ္႐ုပ္သည္ အခိုက္ အတံ့ျဖစ္ေပၚ၍ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ပင္တည္း။ (၃၄)
၇၆၄။ အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာ မရွိေသာ နိဗၺာန္ကို အမွန္ အတိုင္းသိၾကကုန္၏။ ထိုအရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ သစၥာေလးပါးတရားတို႔ကို သိျခင္းေၾကာင့္ တဏွာကင္းသည္ျဖစ္၍ကိေလသပရိနိဗၺာန္စံရကုန္၏”ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၃၅)
(၁၆) ရဟန္းတို႔ အျခားတစ္ပါးေသာ အေၾကာင္းျဖင့္လည္း ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာတရားကို ေကာင္းစြာ ႐ႈျခင္းသည္ ျဖစ္ရာအံ့ေလာဟု ဤသို႔ ေမးသူတို႔ ရွိၾကကုန္မူ (ထိုေမးသူတို႔ကို) ”ရွိသည္ ျဖစ္ရာ၏”ဟု ေျဖဆိုအပ္ကုန္၏။ ရဟန္းတို႔ နတ္ မာရ္နတ္ ျဗဟၼာႏွင့္တကြေသာ နတ္ေလာကႏွင့္သမဏျဗာဟၼဏမင္းမ်ား လူမ်ားႏွင့္တကြေသာ လူ႕ေလာကသည္ ခ်မ္းသာဟု ယူဆထားေသာ ဣ႒အာ႐ံုေျခာက္မ်ဳိးကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က ဤအာရံုသည္ ဆင္းရဲဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း ေကာင္းေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ျမင္ၾက၏။ ဤသည္ကား တစ္မ်ဳိးေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ရဟန္းတို႔ ထိုနတ္ မာရ္နတ္ျဗဟၼာႏွင့္ တကြေသာ နတ္ေလာကႏွင့္ သမဏ ျဗာဟၼဏ မင္းမ်ား လူမ်ားႏွင့္ တကြေသာ လူ႕ေလာကသည္ ကာမဂုဏ္မရွိေသာေၾကာင့္ ဒုကၡဟု ယူဆထားေသာ နိဗၺာန္ကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က ဤနိဗၺာန္သည္ခ်မ္းသာလွ၏ဟု ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း ေကာင္းေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ျမင္ၾက၏။ ဤသည္ကား ဒုတိယျဖစ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈတည္း၊ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔ ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အစိတ္အပိုင္းရွိေသာတရားကို ေကာင္းစြာ႐ႈသည္ျဖစ္၍ မေမ့မေလ်ာ့ အျပင္းအထန္အားထုတ္သည္ျဖစ္၍ နိဗၺာန္သို႔ ေစလႊတ္ေသာ စိတ္ရွိလ်က္ေနေသာ ရဟန္းအား ယခုဘဝ၌ပင္လွ်င္ အရဟတၱဖိုလ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပါဒါနကၡႏၶာ အႂကြင္းရွိေသးမူ အနာဂါမိဖိုလ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ထိုႏွစ္မ်ဳိးေသာ ဖိုလ္တို႔တြင္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဖိုလ္ကို မခြၽတ္ရလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္အပ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤစကားကို ေဟာေတာ္မူၿပီးေနာက္ ဤဂါထာကို ေဟာ ေတာ္မူ၏-
၇၆၅။ ”အလိုရွိအပ္ကုန္ ႏွစ္သက္အပ္ကုန္ ျမတ္ႏိုးအပ္ကုန္ေသာအားလံုးကုန္ေသာ ႐ူပါ႐ံု သဒၵါ႐ံုဂႏၶာ႐ံု ရသာ႐ံု ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု ဓမၼာ႐ံုဟူေသာ အာရံုေျခာက္မ်ဳိးတို႔သည္ ရွိကုန္၏ဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၃၆)
၇၆၆။ နတ္ႏွင့္တကြ ေလာကသည္ ဤအာ႐ံုတို႔ကို ခ်မ္းသာဟု ေခၚဆိုသမုတ္ အပ္ကုန္၏။ ဤအာ႐ံုတို႔ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္ကို မူကား ဆင္းရဲဟု ေခၚဆိုသမုတ္အပ္၏။ (၃၇)
၇၆၇။ ခႏၶာဟူေသာ သကၠာယ၏ ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္ကို သုခဟူ၍ အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔ ျမင္ၾကကုန္၏။ နိဗၺာန္ကို သုခဟု ျမင္ေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ဤအျမင္သည္ ေလာကအားလံုးႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ အျမင္ျဖစ္၏။ (၃၈)
၇၆၈။ တစ္ပါးေသာသူတို႔သည္ သုခဟု ေျပာဆိုၾကေသာ ဝတၳဳကာမကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က ဒုကၡဟု ဆိုၾကကုန္၏။ တစ္ပါးေသာသူတို႔က ဒုကၡဟု ေျပာဆို ၾကေသာ နိဗၺာန္ကို အရိယာပုဂၢိဳလ္တို႔က သုခဟု သိၾကကုန္၏။ (၃၉)
၇၆၉။ သိရန္ခဲယဥ္းလွေသာ နိဗၺာန္ကို ႐ႈပါေလာ့၊ ဤနိဗၺာန္၌ သူမိုက္တို႔သည္ ျပင္းစြာ ေတြေဝကုန္၏။ (အဝိဇၨာ) ဖံုးပိတ္အပ္ကုန္သည္ျဖစ္၍ (နိဗၺာန္ကို) မျမင္ေသာသူမိုက္တို႔အား ဉာဏ္မ်က္စိကန္းေအာင္ျပဳတတ္ေသာ အမိုက္ေမွာင္သည္ ျဖစ္၏။ (၄ဝ)
၇၇ဝ။ အလင္းေရာင္သည္ အပိတ္အဆီးမရွိ ဟင္းလင္းပြင့္သကဲ့သို႔ ပညာျဖင့္ ႐ႈၾကည့္ေသာသူေတာ္ေကာင္းတို႔အား နိဗၺာန္သည္ ဟင္းလင္းပြင့္၏။ သစၥာတရားကို မလိမၼာကုန္ေသာသူမိုက္တို႔သည္ အနီး၌ တည္ရွိေနေသာ နိဗၺာန္ကို မသိႏိုင္ၾကကုန္။ (၄၁)
၇၇၁။ ဘဝရာဂ အႏွိပ္စက္ခံၾကရကုန္သည္ျဖစ္၍ ဘဝတည္းဟူေသာတဏွာ ေရအလ်ဥ္၌ ေမ်ာကုန္ေသာ မာရ္မင္း၏ နယ္ပယ္ ေတဘူမကဝဋ္၌ လွည့္လည္ေနကုန္ေသာ ပုထုဇဥ္တို႔သည္ ဤနိဗၺာန္တရားကို အလြယ္တကူ မသိႏိုင္ၾကကုန္။ (၄၂)
၇၇၂။ အာသေဝါမရွိေသာ ရဟႏၲာတို႔သည္ အၾကင္နိဗၺာန္ကို ေကာင္းစြာသိ၍ ပရိနိဗၺာန္ျပဳကုန္၏။ အရိယာတို႔မွ တစ္ပါးေသာ အဘယ္သူသည္ ထိုနိဗၺာန္ကို သိျခင္းငွါ ထိုက္တန္ပါမည္နည္း”ဟု (မိန္႔ေတာ္မူ၏)။ (၄၃)
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤတရားကို ေဟာေတာ္မူ၏။ ထိုရဟန္းတို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူေသာတရားေတာ္ကို ႏွစ္လိုကုန္သည္ျဖစ္၍ ဝမ္းေျမာက္စြာ လက္ခံၾကေလကုန္၏။ ဤတစ္ဆယ့္ေျခာက္ခ်က္ေသာ အေၾကာင္းတရားေတာ္ကို ေဟာေတာ္မူအပ္သည္ရွိေသာ္ ေျခာက္က်ိပ္အတိုင္းအရွည္ရွိေသာ ရဟန္းတို႔၏စိတ္သည္ (တစ္စံုတစ္ခုကိုမွ်) မစြဲလမ္းမူ၍ အာသေဝါတရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ၾကေလကုန္၏။
တစ္ဆယ့္ႏွစ္ခုေျမာက္ ဒြယတာႏုပႆနာသုတ္ ၿပီး၏။
သံုးခုေျမာက္ မဟာဝဂ္ ၿပီး၏။