၈၆၉။ ခိုက္ရန္ျဖစ္မႈႏွင့္ ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာကုန္ သနည္း၊ ဝန္တိုမႈႏွင့္တကြျဖစ္ကုန္ေသာ ငိုေႂကြးမႈ စိုးရိမ္မႈတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္မႈႏွင့္တကြ ျဖစ္ကုန္ေသာ ေထာင္လႊားမႈ အလြန္ေထာင္လႊားမႈတို႔သည္လည္းေကာင္း ထိုတရားတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာကုန္သနည္း၊ ေတာင္းပန္ပါ၏ ထိုအေၾကာင္းကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)
၈၇ဝ။ ခိုက္ရန္ျဖစ္မႈ ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ ခ်စ္အပ္ေသာ သတၱဝါသခၤါရေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာကုန္၏။ ဝန္တိုမႈႏွင့္တကြ ျဖစ္ကုန္ေသာ ငိုေႂကြးမႈ စိုးရိမ္မႈတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္မႈႏွင့္တကြျဖစ္ကုန္ေသာ ေထာင္လႊားမႈ အလြန္ ေထာင္လႊားမႈတို႔သည္လည္းေကာင္း ခ်စ္အပ္ေသာ သတၱဝါသခၤါရေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာကုန္၏။ ခိုက္ရန္ျဖစ္မႈ ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ ဝန္တိုမႈႏွင့္ စပ္ယွဥ္ကုန္၏။ ျငင္းခံုမႈတို႔ ျဖစ္ကုန္သည္ရွိေသာ္ ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္မႈတို႔ ျဖစ္တတ္ကုန္၏။ (၂)
၈၇၁။ ေလာက၌ ခ်စ္အပ္ေသာ ဝတၳဳတို႔သည္ အဘယ္လွ်င္ အေၾကာင္းရွိပါကုန္သနည္း၊ အၾကင္သူတို႔သည္လည္း လိုခ်င္မႈ ‘ေလာဘ’ရွိကုန္သည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ သြားလာေနထိုင္ကုန္၏။ (ထိုသူတို႔၏) လိုခ်င္မႈ ‘ေလာဘ’သည္လည္း အဘယ္လွ်င္ အေၾကာင္းရွိပါသနည္း။ အၾကင္ေတာင့္တမႈျပည့္စံုမႈတို႔သည္ လူပုဂၢိဳလ္အားအားထားမွီခိုရန္ ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုေတာင့္တမႈ ျပည့္စံုမႈတို႔သည္ အဘယ္လွ်င္ အေၾကာင္းရွိပါကုန္သနည္း။ (၃)
၈၇၂။ ေလာက၌ ခ်စ္အပ္ေသာ ဝတၳဳတို႔သည္ ကာမစၧႏၵလွ်င္ အေၾကာင္းရွိကုန္၏။ အၾကင္သူတို႔သည္ လိုခ်င္မႈ ‘ေလာဘ’ရွိကုန္သည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ သြားလာ ေနထိုင္ၾကကုန္၏။ ထိုသူတို႔၏ထိုေလာဘသည္လည္း ကာမစၧႏၵလွ်င္ အေၾကာင္း ရွိ၏။ အၾကင္ေတာင့္တမႈ ျပည့္စံုမႈတို႔သည္ လူပုဂၢိဳလ္အားအားထားမွီခိုရန္ ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုေတာင့္တမႈ ျပည့္စံုမႈတို႔သည္လည္းဤ (ကာမစၧႏၵ)သာလွ်င္ အေၾကာင္း ရွိကုန္၏။ (၄)
၈၇၃။ ေလာက၌ ကာမစၧႏၵသည္ အဘယ္လွ်င္ အေၾကာင္း ရွိသနည္း၊ (တဏွာဒိ႒ိျဖင့္) ဆံုးျဖတ္ျခင္းတို႔သည္လည္း အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္သနည္း၊ အမ်က္ ထြက္မႈမုသားစကားေျပာဆိုမႈသို႔ေလာသို႔ေလာဟု ေတြးေတာယံုမွားမႈဟူေသာ အၾကင္တရားတို႔ကိုလည္းျမတ္စြာဘုရား ေဟာအပ္ပါကုန္၏။ ထိုတရားတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္သနည္း။ (၅)
၈၇၄။ ေလာက၌ အၾကင္သေဘာတရားကို သာယာဖြယ္ သေဘာတရား မသာ ယာဖြယ္သေဘာတရားဟူ၍ ဆိုကုန္၏။ ထိုသာယာဖြယ္ မသာယာဖြယ္ သေဘာ တရားကို အမွီျပဳ၍ကာမစၧႏၵ ျဖစ္၏။ ေလာက၌ သတၱဝါသည္ ႐ုပ္တရားတို႔၌ ပ်က္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ျဖစ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း ျမင္၍ (တဏွာဒိ႒ိျဖင့္) ဆံုး ျဖတ္ျခင္းကို ျပဳ၏။ (၆)
၈၇၅။ အမ်က္ထြက္မႈ မုသားစကားေျပာဆိုမႈသို႔ေလာသို႔ေလာ ေတြးေတာ ယံုမွားမႈဟူေသာ ဤသေဘာတရားတို႔သည္လည္း သာယာဖြယ္ မသာယာဖြယ္ တရားႏွစ္ပါးရွိေသာ္သာလွ်င္ ျဖစ္ကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သိေတာ္မူ၍ တရားတို႔ကို ေဟာေတာ္မူရကားသို႔ေလာသို႔ေလာေတြးေတာယံုမွားမႈရွိသူသည္ ဉာဏ္အျမင္ကို ရစိမ့္ေသာငွါ သိကၡာသံုးပါးတို႔ကို က်င့္ရာ၏။ (၇)
၈၇၆။ သာယာမႈႏွင့္ မသာယာမႈသည္ အဘယ္လွ်င္ အေၾကာင္းရွိပါကုန္ သနည္း၊ အဘယ္တရားမရွိလတ္ေသာ္ ဤသာယာမႈ မသာယာမႈတို႔သည္ မျဖစ္ပါကုန္သနည္း၊ အၾကင္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ပ်က္ျခင္း ျဖစ္ျခင္းဟူေသာ အၾကင္သေဘာ တရားသည္ ျဖစ္၏။ ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ထိုသေဘာတရားကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၈)
၈၇၇။ သာယာမႈႏွင့္ မသာယာမႈသည္ ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’လွ်င္ အေၾကာင္းရွိ၏။ ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’မရွိလတ္ေသာ္ ဤတရားတို႔ မျဖစ္ကုန္၊ ပ်က္ျခင္း ျဖစ္ျခင္းဟူေသာ အၾကင္သေဘာတရားသည္ရွိ၏။ ထိုသေဘာတရားတို႔ကို ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’လွ်င္ အေၾကာင္းရွိ၏ဟူ၍ သင့္အား ငါ ေဟာ၏။ (၉)
၈၇၈။ ေလာက၌ ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’သည္ အဘယ္လွ်င္အေၾကာင္း ရွိသနည္း၊ သိမ္းဆည္းမႈတို႔သည္လည္း အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္သနည္း၊ အဘယ္တရားမရွိလတ္ေသာ္ ငါ့ဟာဟု စြဲလမ္းမႈ မရွိပါသနည္း၊ အဘယ္တရားကို လြန္ေျမာက္သည္ရွိေသာ္ ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’တို႔သည္ မေတြ႕ထိႏိုင္ပါကုန္သနည္း။ (၁ဝ)
၈၇၉။ နာမ္ကိုလည္းေကာင္း ႐ုပ္ကိုလည္းေကာင္း စဲြ၍ ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’သည္ ျဖစ္၏။ သိမ္းဆည္းမႈတို႔သည္ တဏွာဟု ဆိုအပ္ေသာ အလို ‘ဣစၧာ’လွ်င္ အေၾကာင္းရွိကုန္၏။ တဏွာဟု ဆိုအပ္ေသာ အလို ‘ဣစၧာ’မရွိလတ္ေသာ္ ငါ့ဟာဟု စဲြလမ္းမႈ မရွိ၊ ႐ုပ္တရားကို လြန္ေျမာက္သည္ရွိေသာ္ေတြ႕ထိမႈ ‘ဖႆ’တို႔သည္ မေတြ႕ထိကုန္။ (၁၁)
၈၈ဝ။ အဘယ္သို႔ က်င့္ေသာသူသည္ ႐ုပ္ကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါသနည္း၊ အဘယ္သို႔ ေသာ အေၾကာင္းျဖင့္ ခ်မ္းသာဆင္းရဲကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါသနည္း၊ အၾကင္ အျခင္းအရာအားျဖင့္လြန္ေျမာက္ႏိုင္၏။ ထိုအျခင္းအရာကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာ ၾကားေတာ္မူပါေလာ့၊ ထိုအေၾကာင္းကို သိကုန္အံ့ဟု အကြၽႏု္ပ္၏ စိတ္ျဖစ္ပါ၏။ (၁၂)
၈၈၁။ ပကတိသညာ ရွိသူလည္းမဟုတ္ေသာ ေဖာက္ျပန္ေသာ သညာရွိသည့္ ႐ူးသြပ္သူလည္းမဟုတ္ေသာ သညာမရွိသည့္ အသညသတ္ျဗဟၼာႏွင့္ နိေရာဓ သမာပတ္ ဝင္စားသူလည္း မဟုတ္ေသာ ႐ူပသညာကို လြန္ေျမာက္ၿပီးသည့္ အ႐ူပ စ်ာန္သမာပတ္ကို ရသူလည္း မဟုတ္ေသာ ဤသို႔ သေဘာရွိသည့္ အာကာသာနၪၥာ ယတနစ်ာန္ကို ရရန္က်င့္သူ ႐ူပစတုတၳစ်ာနလာဘီ ပုဂၢိဳလ္သည္ ႐ုပ္ကို လြန္ ေျမာက္ႏိုင္၏။ သံသရာခ်ဲ႕တတ္ေသာတဏွာမာန ဒိ႒ိတရားတို႔သည္ သညာလွ်င္အေၾကာင္းရွိကုန္သည္သာတည္း၊ (၁၃)
၈၈၂။ အၾကင္ပုစၧာကို အကြၽႏု္ပ္တို႔ ေမးခဲ့ပါကုန္၏။ အသွ်င္သည္ ထိုပုစၧာကို အကြၽႏု္ပ္တို႔အားေျဖၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီ၊ အသွ်င္ဘုရားအား အျခားေသာ ပုစၧာကို ေမးပါကုန္အံ့၊ ေတာင္းပန္ပါ၏။ ထိုပုစၧာကို ေျဖၾကားေတာ္မူပါေလာ့၊ ဤေလာက၌ ပညာရွိကုန္ေသာအခ်ိဳ႕ေသာသူတို႔သည္ ဤမွ် (အ႐ူပသမာပတ္ဟူေသာ) အတိုင္း အရွည္ျဖင့္ သတၱဝါ၏ ျမတ္ေသာ စင္ၾကယ္မႈကို ဆိုပါကုန္သေလာ၊ ထိုသို႔ မဟုတ္ ဤအ႐ူပသမာပတ္ထက္ လြန္ေသာ အျခားေသာ စင္ၾကယ္မႈကို မူလည္း ဆိုပါကုန္ေသးသေလာ။ (၁၄)
၈၈၃။ ဤေလာက၌ ပညာရွိကုန္ေသာအခ်ဳိ႕ေသာသူတို႔သည္ ဤမွ် (အ႐ူပသမာပတ္ဟူေသာ) အတိုင္းအရွည္ျဖင့္ သတၱဝါ၏ ျမတ္ေသာ စင္ၾကယ္မႈကို ဆိုကုန္၏။ ထိုသူတို႔တြင္ အႏုပါဒိေသသ၁၌ လိမၼာကြၽမ္းက်င္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကေသာအခ်ဳိ႕သူတို႔သည္ ဥေစၧဒအယူကို ေျပာဆိုၾကကုန္၏။ (၁၅)
၈၈၄။ ပညာရွိေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ထိုမိစၧာအယူရွိသူတို႔ကို (သႆတ ဒိ႒ိ ဥေစၧဒဒိ႒ိကို)မွီကုန္၏ဟု သိ၍လည္းေကာင္း၊ (ထိုသူတို႔၏)မွီရာ သႆတဒိ႒ိတို႔ကို သိ၍လည္းေကာင္း၊ (တရားတို႔ကို အနိစၥစသည္ျဖင့္) သိ၍လည္းေကာင္း လြတ္ေျမာက္ေတာ္မူၿပီးသည္ျဖစ္၍ ျငင္းခံုျခင္းသို႔ ေရာက္ေတာ္မမူ၊ ထိုပညာရွိေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ျခင္းသို႔ ေရာက္ေတာ္မမူ။ (၁၆)
တစ္ဆယ့္တစ္ခုေျမာက္ ကလဟဝိဝါဒသုတ္ ၿပီး၏။
၁။ သတၱဝါသည္ ကိုယ္ခႏၶာပ်က္စီး ေသဆံုးသည့္ေနာက္ လံုးဝျပတ္စဲျခင္း တစ္ဖန္မျဖစ္ျခင္း အႂကြင္းမရွိျခင္းကို အႏုပါဒိေသသဟု ဥေစၧဒအယူရွိသူတို႔ ဆိုၾကသည္